Những tỉnh khác, không là Cao nguyên như Sơn Đông, cũng chẳng được
họ cướp hết vì con người có khuynh hướng tìm giải pháp dễ dãi, tức tìm đất
di cư mà chủ đất hiền lành, hoặc quá thưa thớt, không quyết tử chống xâm
nhập để giữ đất.
Nên nhớ Chu, Tần đều ở Thiểm Tây mà đánh ra, nhưng họ là người Tàu
cướp đất của Khuyển Nhung lần hồi, ở nơi đó, chớ không phải là rợ, là dân
thổ trước như giáo sư Kim Định đã nói.
Lúc Hiên Viên diệt Cửu Lê, giáo sư Kim Định chỉ phớt qua về Cửu Lê.
Thế mà về sau đó thì giáo sư trình bày như là Cửu Lê có mặt ở khắp Hoa
Bắc, nhà Hạ chia nước ra làm chín châu cũng do chín Lê, v.v.
Giáo sư đã hiểu:
Cửu Lê = Các bộ lạc
Tuy không nói là các bộ lạc của dân tộc nào, nhưng đọc V.L.T.N. ta cứ
tưởng đó là các bộ lạc Tàu chưa chịu cho Hiên Viên thống nhứt.
Mà như thế thì quan niệm rằng nhà Hạ chia nước thành 9 châu là vì con
số 9 của các bộ lạc ấy, ăn khớp với lối hiểu sai lầm trên kia rằng Cửu Lê là
“các bộ lạc”.
Nhưng mà không phải thế. Con số 9 nầy chỉ dựa vào tình hình địa lý mà
thôi, nếu tình hình địa lý mà thuận cho 12 vùng thì Tàu đã chia nước thành
12 châu, hoàn toàn không liên hệ gì đến Cửu Lê cả.
Khi nhà Hạ chia nước thành 9 châu thì trong đó có 7 châu rưỡi là hoàn
toàn do Tàu làm chủ và định cư, chớ không còn rợ nào mà sống chung với
họ được cả mà bảo rằng là do Cửu Lê mà ra.
Nhưng nếu quan niệm rằng Lê là lê thứ, tức dân chúng Trung Hoa, theo
giáo sư đã hiểu thì ổn.
