Thế mà các nhà nho ta, thuộc làu Bắc sử, sao cứ cho là Tượng Quận =
Giao Chỉ.
Xét ra thì lý do lầm lẫn nầy bắt nguồn ở hai nghĩa khác nhau của danh
xưng Giao Chỉ. Lộ Bác Đức diệt nước Nam Việt của Triệu Đà rồi thì gộp tất
cả các thuộc địa mới ở vùng đó lại và gọi chung tất cả các nơi là Giao Chỉ.
Tượng Quận quả thật ở trong cái Giao Chỉ đó. Nhưng đến đời Tam Quốc
thì Tàu tách đặt Giao Chỉ ra làm hai, phần trên lấy tên là Quảng Châu, phần
dưới là Giao Châu. Trong Giao Châu có Giao Chỉ (Bắc Việt), Cửu Chơn và
Nhựt Nam.
Các sử gia nói rằng Tượng Quận ở trong Giao Chỉ thì đúng, nhưng mà
quên mất rằng cái Giao Chỉ ấy có cả Lưỡng Quãng và một phần Quý Châu
trong đó, cứ bị ám ảnh rằng Giao Chỉ thứ nhứt ấy cũng cứ là Bắc Việt.
Có người còn có cảm giác rằng Lưỡng Quãng cũng là của Hùng Vương
và An Dương Vương nữa thì Giao Chỉ I hay Giao Chỉ II cũng đều là của ta.
Nhưng rồi ta sẽ thấy rằng Lưỡng Quãng là của dân khác và danh xưng Giao
Chỉ I không có trỏ Cổ Việt Nam.
Đời Tam Quốc tách rời ra làm hai, rất có lý do, vì hai thứ dân khác nhau
mà chịu chung một chánh sách thì rất khó cai trị.
Tất cả lầm lẫn đều do hai cái Giao Chỉ khác nhau ấy mà ra.
Danh xưng Giao Chỉ I thọ không tới hai trăm năm, còn danh xưng Giao
Chỉ II thọ quá lâu đời, nên tất cả đều cứ biết có Giao Chỉ II, và hễ nói đến
Giao Chỉ là nghĩ ngay đến Bắc Việt.
Như vậy không hẳn là Cố Hy Phùng và Chu Khứ Phi đã lầm, vì hai ông
đó nói đến Giao Chỉ I, chính Tây và ta mới lầm khi tưởng Giao Chỉ I là
Giao Chỉ II, và cứ cho rằng Tây Âu, Tượng Quận là đất của ta, quan niệm
ấy chỉ đúng có non hai trăm năm, rồi khi không còn đúng nữa, hay nói cho
