Ở Sài Gòn, họ cũng tài giỏi hơn tất cả các nhóm Trung Hoa khác, nhứt là
về văn hoá. Trong 10 tờ báo hằng ngày, có đến sáu bảy tờ là của người Hẹ
và tờ báo mạnh nhứt ở Chợ Lớn là của người Hẹ.
Muốn hiểu Con vua Thục, ta cần lập ra giả thuyết sau đây:
La Hương Lâm nói chuyện tổng quát, chớ thật ra thì chỉ có quý tộc Thục
mới di cư còn dân Thục thì không. Một dân tộc đã văn minh cao, không hề
bỏ nước khi bị xâm lăng. Họ ở lại để chờ dịp khởi nghĩa. Chỉ có dân kém
mở mang mới tự thấy bất lực, bỏ nước đi tìm đất mới mà thôi.
Tả Truyện có chép chuyện đám di cư nầy bị nước Sở đón đánh tại Hồ
Nam là đất Nam Sở. Đó là tài liệu cổ nhứt về con vua Thục di cư nhưng ít
ai chú ý tới. Họ chọn đường Hồ Nam cho dễ đi. Nhưng gặp người Tàu lai
Việt ở đó là Sở, khác giống, họ bị đánh bật ra, mà đành phải dùng con
đường khó đi hơn là đường Quý Châu.
Quý tộc Thục hẳn đông hàng ngàn lại có thê tử và nô bộc và một mớ
quân sĩ trung thành nữa, thành thử họ tuy không phải là dân, họ cũng có thể
đông đến vài ba ngàn.
Nhưng Vua, Hoàng hậu, Hoàng tử và các Thế tử Thục đều bị tướng Tư
Mã Thác của Tần giết chết rồi thì làm sao mà còn con vua Thục được?
Ta giả thuyết rằng một bà thứ phi Thục thoát nạn. Thứ phi thì dễ thoát,
không như Hoàng hậu. Bà phi ấy đang mang thai. Tới Tây Âu một ít lâu, bà
hạ sanh một đứa con trai.
Đó là con người rất quý báu mà quý tộc Thục rất cần để dựng lại cơ
nghiệp về sau. Vì thế mà chú bé ấy không được xem là Con Vua Thục mà
được tôn làm Vua Thục trong cộng đồng lưu vong Thục. Đó là Vua lưu
vong bé tí hon.
