Tóm lại, lúc chia hai nước Nam Việt, nhà Hán phải nhớ đến hai nước cũ
là Âu Lạc và Tây Âu, mà dân chúng còn nguyên vẹn vì có mấy trăm năm
qua. Nhà Trần, rồi Triệu Đà, có muốn nhập hai thứ dân đó lại cũng không
xong. Họ không dại mà cắt đất của nước nầy bỏ vào một châu khác bởi làm
như vậy họ khó cai trị hơn, vì một đơn vị hành chánh cần trùng với một
nước cũ để mọi biện pháp cải cách mới, được thi hành mà không gây xáo
trộn nhiều cho dân phải bất mãn, luật cho Giao Châu phải khác luật cho
Quảng Châu.
Hơn thế người xưa luôn luôn cần biên giới tự nhiên (Frontières
naturelles) vì họ không biết tính kinh tuyến vĩ tuyến như người thời nay, mà
giữa Quảng Châu và Giao Châu lại có một thứ Ngũ Lĩnh loại bỏ túi như
chúng tôi đã chỉ ở bức dư đồ nói về biên giới thật đúng của đất Ngũ Lĩnh.
Hẳn Hùng Vương rồi An Dương Vương và Trạch Hu Tống đều dùng cái
tiểu Ngũ Lĩnh đó để làm biên giới giữa hai nước Tây Âu và Văn Lang rồi
Âu Lạc, không sao khác hơn được, bằng không, hoá ra giữa Tây Âu và Văn
Lang không có biên giới tự nhiên mà như vậy là trái với quan niệm các
quốc gia cổ thời, trái với chánh sách quốc phòng của họ.
Tới đây, ta thấy rằng ông O. Jansé đã lầm khi nói rằng chính người Thái
di cư đã khai hoá ta nhờ họ đã nhiễm văn minh Tàu. Tây Âu với ta đồng
văn hoá thì không thể có việc họ khai hoá ta.
Họ mà có theo văn minh Tàu để đủ sức khai hoá ta, theo văn minh Tàu,
họ cũng phải mất 500 năm nhưng cho tới thời Triệu Đà họ vẫn chưa theo
Tàu khi nhìn vào cổ vật Đông Sơn, sau Triệu Đà không bao lâu, mà ông O.
Jansé viết như thế là viết liều.
Và đây là bằng chứng thật đích xác rằng vào đầu Tây lịch người Thái
không có mặt ở Thượng du Bắc Việt.
