Khi mà một nhà nho Việt Nam không dịch là nhà nho đó có tinh thần
trọng thực và Kưala = Cô La = Cửa Lò.
Sử ta lại chép rằng ở phía dưới Cửa Lò ở Nghệ An trong tỉnh Hà tĩnh, có
một giang khẩu nay tên là Cửa Khâu, nhưng xưa tên là Kỳ La.
Hết Cô la đến Kỳ la, chung quy cũng chỉ là Kưala mà thôi.
Đối với lịch sử, những biến dạng như thế có thể xem là câu chuyện hôm
qua, vì danh từ Pan của năm 1972 không lâu đời lắm, còn Ngô Thì Sĩ thì
cũng không phải cổ nhơn như Lê Văn Hưu.
Đến đời Tây Sơn, Cửa Thuận An còn được gọi là Cô la Eo và Tourane
còn được gọi là Cô la Han. Ở đó có một cái tháp Chàm đổ nát, nên Pháp
gọi là Tour Han, sau biến thành Tourane.
Chỉ phiền là ta biết Kưala Eo là cái gì còn Kưala Han thì chúng tôi chưa
truy ra nghĩa của danh từ Han.
Tất cả các địa danh ở miền Trung mà chưa bị Việt hóa đều là địa danh
Mã Lai, vì đó là đất của Chàm, mà Chàm là Mã Lai.
Dấu vết Mã Lai xuống tới Cù My Lagi là hết và ai muốn biết Cù My
Lagi là gì xin đón đọc bộ Tự vựng Mã - Việt mà chúng tôi đang soạn.
Lắm địa danh bị các ông Tây viết dính lại, như Cap Bantangan ở Quảng
Ngãi, khiến chính người Chàm cũng điên đầu, không còn biết là gì nữa.
Nhưng học xong tiếng Mã Lai, thì ta sẽ hiểu. Đó là Ba-Ta-Ngan chớ không
phải là Batang-An đâu, lại càng không phải là Batangan như các ông Tây
đã viết, vì các ông ấy mắc bệnh viết dính các danh từ độc âm, y như Việt
Nam mắc bịnh viết ngắn những danh từ đa âm.
Fermetur éclair bị ta thâu lại thành Nút le.
