Tuy nhiên, chứng tích quan trọng nầy dĩ nhiên là phải bị bể vỡ từng manh
mún chớ không toàn vẹn như những cái sọ, vì như đã nói, ngôn ngữ là văn
hóa, không ai mượn sọ được, nhưng mượn ngôn ngữ thì được.
Nhưng đây là vay mượn nội bộ, chớ không phải vay mượn bên ngoài.
Đành rằng ta có vay mượn tiếng Tàu, tiếng Anh, tiếng Pháp, nhưng đó là
vay mượn về sau kỷ nguyên Kitô, chúng tôi không kể vào, mà chỉ cứu xét
về ngôn ngữ sơ khai của tổ tiên ta buổi đầu, cách đây trên hai ngàn năm
thôi, ấy thế mà cũng đã có vay mượn rồi, vào thuở đó.
Vậy xin đừng ai mong hiểu được một câu chuyện của người Mã Lai,
hoặc nói một câu ngắn bằng tiếng Việt mà họ hiểu được đâu. Đã bảo hiện
có hơn 1.000 nhóm kim Mã Lai thì tìm thấy ngữ căn là may mắn lắm rồi
đó.
Số là một chủng tộc quá lớn như chủng tộc Mã Lai thì tự nhiên vào thời
thượng cổ, họ chia ra thành nhiều chi nhóm, ban đầu đồng ngôn với nhau
cả, nhưng các chi ấy lại tủa ra khắp nơi (tùy theo đà phát triển của chủng
tộc) để tìm sinh kế và tại các địa bàn mới, vì ảnh hưởng khí hậu, họ nói
khác giọng với nhau chút ít như Bắc Việt với Nam Việt.
Mỗi địa bàn mới đó lại tự phát triển ra nữa và chung đụng với các dân
khác quanh họ, vay mượn đủ thứ của người xa lạ kể cả ngôn ngữ, thành thử
họ bắt đầu nói khác nhau. Thí dụ trực tiếp nhứt là người Việt miền Nam có
danh từ Bưng biền vay mượn của Cao Miên, mà người Việt miền Bắc
không có. Miền Bắc cũng không có danh từ Rạch chỉ phụ lưu một con sông.
Với thời gian, nhứt là với không gian, đôi khi họ vay mượn của ngoại
nhân cả âm, thanh, cú pháp, văn phạm nữa, chớ đừng nói là danh từ.
Hiện nay dân thổ trước Papou chỉ đông có 70 ngàn người, thuộc chủng
Mê-la-nê hết thảy, nhưng có nhiều bộ lạc nói, bộ lạc khác nghe không hiểu,
phương chi dân Maori ở Tân Tây Lan, cũng thuộc chủng Mê-la-nê thì
