cho trấn thủ của Trấn Biên làm đặc công ở Côn Đảo làm gì.
Nếu đánh bằng tay không thì 200 người Anh vẫn thắng được 15 người
Mã Lai dễ dàng, bởi đó là đặc công chỉ có dao, mà dao thì không đáng sợ
chút nào.
Hễ thấy tài liệu không ổn thì luôn luôn phải kiểm soát lại và luôn luôn có
tài liệu khác xác nhận hay đính chánh.
Có lẽ Đại Nam thực lục không hoàn toàn bịa. Soạn giả quyển đó có biết
sự kiện quan trấn thủ Trấn Biên thuê điệp viên Mã Lai coi chừng người
Anh. Rồi thì khi thấy người Anh rút đi mà không biết vì lẽ gì, soạn giả Đại
Nam thực lục mới dùng sự có mặt của điệp viên để biến thành một trận
Commando tưởng tượng. Nhưng người đời sau, phải thấy rằng Đại Nam
thực lục đã viết một điều vô lý, không thể xảy ra được, cần kiểm soát lại
người xưa mới xong. Khoa học là cái đó.
Từ nãy giờ, chúng tôi có vẻ nhắm vào ông Lê Văn Siêu hơi nhiều. Nhưng
không phải thế. Về mặt cá nhân, chúng tôi rất mến ông, và về mặt học vấn,
chúng tôi cũng rất khâm phục ông.
Ở đây chỉ là một quan niệm khảo cứu chọi với một quan niệm khảo cứu.
Khi quan niệm khác nhau, thì cần có sự tranh luận. Và một người viết sách
cần trình phương pháp của mình ra vì dĩ nhiên là y cần được người đọc
đồng ý nhờ thấy sự vững vàng về phương pháp của y.
Chúng tôi thấy các nhà bác học Âu Châu họ sai lầm là vì họ không biết
một số yếu tố mà thôi, chớ phương pháp của họ vẫn đúng và cần thiết để
ngăn người nghiên cứu lập thuyết liều lĩnh.
Nếu họ kết luận rằng người Đông Sơn là tổ tiên của ta thì phái học giả
Việt Nam mà phủ nhận Đông Sơn, như ông Nguyễn Phương chẳng hạn, đòi
hỏi bằng chứng, họ sẽ trả lời sao cho trôi?
