4. Khi bao nhiêu Hậu tổ hợp lại mà chưa có quy củ như dưới thời Hiên
Viên thì mặc dầu có thống nhứt, cũng chưa có nước, chưa có dân
tộc. Đó là giai đoạn mà Tây phương gọi là Peuplade.
Cả Hoa Bắc thuở đó chỉ là một Peuplade, một bộ lạc khổng lồ gồm
nhiều đại tộc.
5. Thị tộc không bao giờ là một Đơn Vị Người nào hết mà có nghĩa
là tên của một tộc nào đó. Cái tên ấy đích thị là cái họ của cộng
đồng đó. Vậy Thị tộc = Nom du Clan, chớ không phải là Clan.
Trở lại Thị và Tánh. Khi Thị quá lớn, thiếu đất thì một nhóm trong Thị
tách riêng, tìm đất trống để khẩn hoang. Số phận của họ đã không còn dính
líu với số phận của Thị gốc. Nhưng vì luyến tiếc nên mặc dầu tự xưng khác,
lối tự xưng ấy là Tánh, nhưng cứ giữ Thị. Họ vừa mang Thị lại vừa mang
Tánh trong một thời gian.
Và đến khi kia, có khuynh hướng diệt Thị thì họ bỏ Thị để khỏi lâm
nguy, chỉ còn mang Tánh mà thôi.
Thị chỉ gốc tổ, Tánh là thị tân tạo. Cái gốc tổ đó quá lớn mới bị kẻ có
quyền xem là mối nguy, tìm cách diệt, còn Tánh thì quá nhỏ, được để yên.
Nhưng Cố Viêm Vũ, cho rằng Tánh là Thị tộc, tức Clan, còn Thị mới là
Họ. Về sau, Thị tộc mất lần, chỉ còn gia đình và bộ lạc, rồi bộ lạc biến
thành quốc gia.
Rồi Cố Viêm Vũ đưa thí dụ:
Vua Viêm Đế, Thị (tức Họ) là Thần Nông, Tánh (tức Clan) là Khương,
Cố Viêm Vũ lầm, Khương rõ ràng là một Họ Trung Hoa, không còn chối
cãi được nữa, vậy nói Tánh là Clan là không đúng.
