* *
Sử Tàu chép rằng vào cổ thời họ có hàng vạn hậu, khiến không ai tin cả,
kể cả người Tàu. Nhưng họ không tin vì họ hiểu lầm rằng hậu là chư hầu,
chớ nếu họ biết hậu chỉ là Đại Tộc thì họ phải tin, vì một nước nhỏ hơn vẫn
có hàng ngàn tộc kia mà.
Và hễ có bao nhiêu tộc là có bấy nhiêu Thị tộc, tức tên của bấy nhiêu tộc
ấy. Và Thị là danh từ mà Việt Nam nói là Họ.
Và xin nhấn mạnh một lần nữa là Thị tộc không phải là Clan mà là Nom
du Clan.
Cũng xin nhấn mạnh nữa về một vấn đề Việt Nam là Quan Lang không
phải là tên một chức quan nào mà là cả một câu nói tắt (périphrase), có
nghĩa là Viên quan cầm đầu một cái Lang. Cái Lang đó do T’lang mà ra và
biến thành làng về sau trong xã hội Việt Nam. Ban đầu nó có nghĩa là thái
ấp nhỏ tự trị.
*
* *
Nhưng tại sao ngày nay ở Trung Hoa chỉ còn có mấy trăm họ mà thôi?
(Chữ Bá trong Bá tánh của Tàu, không phải luôn luôn có nghĩa là một trăm.
Nó có thể ít hơn một trăm như Bách Việt, nó cũng có thể nhiều hơn một
trăm như bá tánh).
Đây là một câu hỏi quan trọng và câu trả lời còn quan trọng hơn, nó cho
ta biết ngay rằng ta không làm sao mà là người Tàu được hết.
Sở dĩ số họ giảm đi là vì sự kiện tuyệt tự của các họ.
Các Họ cứ kế tiếp nhau mà tàn lụn mà không ai cần sáng tác thêm Họ
mới, bởi không còn cần thiết nữa vì ba lẽ:
