Tưởng biết bấy nhiêu đó là đủ rồi, nhưng biết thêm nữa càng hay. Ta tự
hỏi tại sao đợt II lại bỏ Hòa Bình để đi Nam Dương? Câu hỏi trả lời không
khó lắm.
Vua Hùng Vương đã đủ mạnh để tránh bị tràn ngập, còn khách thì lại
không thích làm khách. Chính những kẻ không thích làm khách ra đi, hoặc
những kẻ tới sau, bị đuổi đi bớt, khi vua Hùng Vương chợt thấy là lũ đó tới
quá đông, sẽ trở thành mối nguy cho địa vị của ông.
*
* *
Về vật tổ thì như ta đã thấy, người Mường thờ con Nai. Con Nai có mặt ở
trống đồng, nhiều không kém gì Chim, thế mà các nhà khoa học nghiên cứu
trống đồng chỉ nghĩ đến Chim mà thôi. Nay thì đã rõ là họ sai.
Nhưng nai chỉ là vật tổ của đợt II? Không, vua Hùng Vương (đợt I) cũng
thờ Nai, như ta sẽ thấy ở chương Tô tem Lạc Việt.
Và không có ai thờ chim cả như các ông Tây đã nói, lại không có thờ
chim Lạc như Đào Duy Anh đã nói.
Về sự kiện có quý tộc Mường giống người Thái, được chúng tôi giải
thích rằng đó là quý tộc của An Dương Vương, họ vốn là người Thục và
người Tây Âu, cả hai đều là Thái.
Kiến giải của chúng tôi được ông G. Dumontier cho thoáng thấy trước
chúng tôi đến gần một trăm năm.
Ông G. Dumontier là một nhà khảo cứu Pháp tinh thông Hán học và là
người nghiên cứu Bắc Việt trước nhứt. Chính ông đã đi khảo sát thành Cổ
Loa năm 1884. Trong quyển Sorcellerie et Divination, ông cho biết rằng
trên nỏ của một số người Mường có chạm hình một cái móng, móng đó
