Khuất Nguyên không có tả man di ở Tây Nam Thọ Xuân mà ông cho biết
rằng ông có gặp nhưng ta cũng biết được rằng man di đó khác man di mà
Tống Ngọc nói đến, vì ta biết đích xác rằng trung bộ Hồ Nam là đất của chi
Âu tức Thái.
Tống Ngọc là nhà thơ miêu tả đầu tiên trong văn chương Trung Hoa.
Người Hoa Bắc vì điều kiện đất đai và khí hậu, lòng dạ khô cằn y như dải
đất mà trên đó họ sống, văn thơ của họ là sản phẩm của lý trí. Sinh sống ở
phương Nam được hai ngàn năm rồi thì đất đai khí hậu và phong cảnh ở đó
mới tạo cho họ một tâm hồn duy mỹ biết thưởng thức và ca ngợi cái đẹp và
kẻ đầu tiên ca ngợi cái đẹp ấy là Tống Ngọc.
Trong bài Chiêu hồn, Tống Ngọc không có dịp ca ngợi vẻ đẹp nào hết
như trong các bài thơ khác, nhưng ông còn dịp miêu tả. Nghiên cứu bài
Chiêu hồn, Ghéquier trong “Văn học sử Trung Hoa” cho rằng Tống Ngọc
chiêu hồn một ông vua. Nhưng không phải thế. Tống Ngọc chỉ làm bài thơ
đó cho vui và để có dịp tả các thứ dân sống quanh nước Trung Hoa thời ấy;
nhứt là dân phương Đông Nam Thọ Xuân mà chỉ có người của nước Sở biết
rõ mà thôi, còn người Trung Nguyên thì không. Đây, bài thơ Chiêu hồn:
Chiêu hồn
Hồn, hỡi hồn, về đây, đừng đi ra bể Đông
Ở đó, hàng chục mặt trời, làm chảy đá, chảy loại
kim.
Hồn sẽ tiêu tan thành nước, đừng tin cậy vùng đó.
Hồn, hỡi hồn, về đây, đừng đi về hướng Tây.
Cát mềm ngàn dặm, sa mạc minh mông,
Ngũ cốc không mọc, sông hồ cạn queo,
Hồn sẽ bị đốt cháy khô nên tránh hướng đó.
Hồn, hỡi hồn, về đây, đừng đi lên miền Bắc,
Băng giá cao như núi, tuyết phủ ngàn dặm.
Hồn, hỡi hồn, về đây, đừng xuống phương Nam,
