có nghĩa với đồng bóng. Tất cả các ông ấy đều gán cho danh từ
Chamanisme cái nghĩa đồng bóng là sai.
Danh từ Chamanisme trỏ nhiều thứ tôn giáo cổ sơ không rõ rệt, tôn giáo
cổ sơ Mông Cổ cũng được gọi Chamanisme, mà tất cả những thứ ấy đều
khác đồng bóng rất xa.
Nhưng nếu cho là đúng đi nữa, đồng bóng của người Mèo mà ông Guy
Moréchand tả, khác hẳn đồng bóng của Bộc Việt và Việt Nam. Trong đồng
bóng Bộc Việt trong Cửu ca và đồng bóng của Việt Nam, người lên đồng
luôn luôn là bà đồng, còn đồng bóng của người Mèo là đàn ông không có
ngoại lệ.
Hơn thế ông G. Moréchand thú nhận rằng không thể biết các ông đồng đi
đến cái thế giới huyền bí bằng cách nào, lời chầu mời và cử chỉ các ông
không cho ta biết rõ gì cả. Trong khi đó thì các bà đồng Bộc Việt trong Cửu
Ca và các bà đồng Việt Nam ngày nay thường đi thuyền (có cầm chèo).
Cái vụ đi bằng thuyền và cầm chèo, lại ăn khớp với hình thuyền có chèo
quanh mặt trời khắc ở các cổ vật Đông Sơn.
Các ông Tây cứ nói đến việc rước hồn của người Dayak ở Bọt Nê Ô,
nhưng các ông không biết đến việc rất gần trống đồng Đông Sơn là các bà
đồng đều cầm chèo, chèo thuyền để đi tới thánh ngự.
Chúng tôi xin ông H.T.N. Hội trưởng Hội Việt giáo phục hưng cho xem
một buổi lên đồng đúng cách nhất hiện nay tại một đền thánh Phú Nhuận,
và quả thấy các bà có cầm chèo thật sự.
Những nhà bác học Pháp nói trên cũng chỉ nói qua vậy thôi, chỉ có chúng
tôi là xem Cửu Ca là một bằng chứng lớn.
Nhưng như đã nói, đồng bóng chỉ là một nghi lễ, một cuộc tế lễ của một
tôn giáo, cái tôn giáo mà các ông Tây cho là thờ Mặt trời. Riêng chúng tôi,
