Nguyễn Du cũng không thể đồng tình với Giả Nghị khi luận bàn
đã chê Khuất Nguyên ôm lòng cô trung! Tại sao không đi khắp chín
châu mà tìm một quân vương anh minh chính trực? Giả Nghị là người
Trung Hoa mà không hiểu được người Trung Hoa! Khuất Nguyên
đâu phải người cố chấp chỉ muốn ôm nước cũ! Nỗi lòng Khuất
Nguyên đau xót bởi Sở Hoài Vương đã tin vào bọn nịnh thần nên
nước mất nhà tan. Cái nỗi đau hụt hẫng niềm tin vào con người
khiến Khuất Nguyên phải trầm mình là một nỗi đau sâu lắng mà
những ai hời hợt thì không sao hiểu nổi!
Đặt chân tại Trường An, với Nguyễn Du là một cố gắng phi
thường. Nhưng khung cảnh Trường An thật khác xa so với tưởng
tượng. Trường An hiện tại là một Trường An đã trải qua biến đổi ba
đào:
Trường An cũng trải nhiều dâu bể
Gẫm cuộc trăm năm lắm não nề.
Quách Tấn dịch
Nguyên văn: Giang Đình hữu cảm
Bách niên đa thiểu thương tâm sự,
Cận nhật Trường An đại dĩ phi.
Thành ra cảm hứng của Nguyễn Du luôn gắn với nỗi niềm “Cổ
kim hận sự thiên nan vấn” (Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi). Nguyễn
Du lang thang vừa đi vừa ngắm cảnh đài đá hoang tàn còn trơ hai
chữ “Phân Kinh”. Không rõ xưa kia đài đã được xây nên hoành tráng
cỡ nào? Đài đá chia Kinh (Phân Kinh thạch đài) là nơi cha con Lương
Vũ Đế (502 - 539) và thái tử Chiêu Minh vốn rất sùng đạo Phật
