dấu vết để hỏi tìm, không còn họ tên để tra cứu, chẳng đáng xót xa
thương tiếc lắm sao?
Vũ Trinh:
-Chú nói như thế tức là cùng tâm trạng anh rồi! Ước chi sẽ có vô
vàn giọt lệ vô tình để khóc thương cho hết thảy người đẹp còn âm
thầm thiên cổ!
***
Nguyễn Du trở lại Thăng Long trong tâm trạng buồn nhiều hơn
vui. Buồn bởi vì Thăng Long không còn là kinh đô xưa cũ nữa!
Buồn vì Bích Câu dinh thự, nhà cửa đã bị phá hoại, nhiều chỗ đổ
nát hoang tàn! Buồn là vì anh em thất tán lưu ly! Những khuôn mặt
thân quen khi xưa thì nay không sao còn gặp được!
Khu dinh thự Bích Câu trước đây nhà cửa san sát, vườn cây, ao cá,
non bộ lô xô, giờ đây đổ nát, tiêu điều. Trong loạn kiêu binh, bọn
quân Tam phủ đã tàn phá Bích Câu một cách không thương tiếc.
Chúng thẳng tay đập phá, vơ vét, thậm chí còn châm lửa đốt cháy
đùng đùng khiến cho một số nhà cửa, sách vở cháy sạch! Sau khi
chúng bỏ đi thì tiếp đến một lũ du côn khác đến hôi của nên Bích
Câu trở nên trống rỗng! May là còn một vài gia nhân vốn là họ
hàng vẫn còn trụ lại được, sau đó đã dọn dẹp, thu vén và tiếp tục
trông coi nên giờ đây vườn tược cũng đã có phần hồi sinh. Rồi khi
Nguyễn Nễ ra làm quan cho Tây Sơn, trở lại chốn xưa thì Bích Câu
cũng dần dần phục hồi sinh khí! Tuy nhiên, trong con mắt của
Nguyễn Du thì Bích Câu không bao giờ còn là nơi vui vẻ, êm đềm.
Nhiều buổi anh cứ lặng lẽ đứng trước đống cột kèo, tranh ngói của
khu dinh thự, được gia nhân thu dọn thành một đống lớn trong vườn
mà tư lự. Có lần Nguyễn Nễ bắt gặp Nguyễn Du tần ngần cầm
tấm biển ân tứ của triều đình có chữ “Trung” bị đập vỡ, sơn son đã
