cường địch báo hoàng ân", một trai tráng và đem quân bản bộ cùng toàn
dân đi đánh giặc nước thời nhà Trần, là Trần Quốc Toản ấy, đã truy kích
quân Nguyên đến đây rồi bị tử thương.
Sông Cầu nước chảy lơ thơ
Đôi ta thương nhớ bao giờ cho nguôi...
Ai thương nhớ ai đây? Những đôi trai gái quê hương Quan họ chèo đò
trên sông hay cuốc bãi, hái dâu, tra ngô, xới đỗ bên sông, khi cầm tay nhau
hát, làm sao mà lại không thấy vẫn còn trên sóng nước Như Nguyệt những
ngân vang của bài thơ xưa và tiếng quân ta hò reo?
Tiếng sấm đêm đông, chuyện Ngô Quyền đánh quân Nam Hán viết
thành tiểu thuyết cùng với Vua Bố Cái chuyện khởi nghĩa của Phùng Hưng,
cùng xuất bản thời kỳ này, tôi phải mua ngay vì nghe nói sách ấy rồi cũng
đến bị cấm. Chúng tôi đã truyền tay nhau đọc rất nhanh và đã chọn những
bạn thật tốt, thật thân mới cho mượn và để giữ sách. Tôi không nhớ người
cuối cùng trong bọn tôi được cái vinh dự và lòng tin cậy đặc biệt của anh
em và được anh em giao sách là ai. Tôi cũng không nhớ chúng tôi còn giấu
giếm và đọc thêm bao lần nữa, sau khi thấy nói chính thức có nghị định
cấm và sách bị thu, bị bắt. Cố nhiên không đời nào tự tay chúng tôi đốt hay
xé đi, mà hình như một nhà nào đó vẫn cứ giữ sách... Vì thế những khi
muốn tỏ ra mình can trường và quan trọng, chúng tôi vẫn kín kín hở hở với
một số bạn rằng sách vẫn còn. Hay kiêu hãnh kể lại một vài đoạn văn mình
thuộc, bảo sẽ còn nhiều đoạn ghê hơn nữa, và lại kín kín hở hở cho biết chỗ
giấu sách cũng như người giấu sách ấy rất là bí mật!
Cuốn sách viết về cuộc kháng chiến chống quân Nguyên tôi được đọc
thì không viết thành tiểu thuyết, và tôi cũng không nhớ tên. Hình như vào
loại nghiên cứu nhưng lại viết một cách văn hoa, do đó tôi càng say mê
thêm với các tướng như Dã Tượng, Yết Kiêu, Phạm Ngũ Lão. Còn Ô Mã
Nhi, Phàn Tiếp, Tích Lệ Cơ Ngọc, Thoát Hoan đối với tôi thành những
