gì lão già gầy yếu hết! Nhưng mồ hôi ông đã ướt đẫm cả ngực áo, cả lưng
áo, và trán cứ như có bụi mưa chảy đọng...
- Thế này mà ông lão không đi diễn rạp thì lạ thật!
- Không biết ông lão đã đi hát cho những gánh nào rồi vậy?
- Hề diễn như ông lão thì đúng là "cụp"! Các hề thiên hạ chỉ có đi
bưng chiếu, cắp chiếu theo ông lão.
Nhiều người lặng hẳn đi, không cười, mãi sau mới gật gù nói với
người đứng bên những câu trên đây.
Cả cái bé cũng cười. Nhưng nó chỉ mủm mỉm, xòe cái quạt Hới che
miệng, đôi má bầu bầu ửng lên, cặp mắt lúng liếng sáng thêm. Rồi nó rất
bình tĩnh nhập ngay vào Châu Long, Thị Kính, mẹ Trương Viên, Cúc Hoa,
v.v... với những điệu hát chưa được thuần thục lắm, nhiều chữ nói còn
ngọng, nhiều làn nhiều cung còn ngượng, rõ là trẻ con đóng. Người xem
nào cũng vui thích, thưởng cho luôn, tiền cứ ném xoang xoảng xuống cái
chậu thau xinh xắn như chậu thau của các bà hầu đồng dùng để rửa mặt
bằng rượu hỏa thang hay nước hoa.
Ông già xẩm này không có tên và cũng không ai biết ông cháu ở đâu
và từ đâu đến. Nhưng điều người ta biết chắc là hai người không phải ruột
thịt, là họ hàng. Kẻ thì đoán cái bé là con hay cháu một người kép bạn. Kẻ
thì bảo ông cụ xin được của một người ăn mày, một mụ chửa hoang nào đó,
nuôi dạy cho ngay từ ngày tập ăn tập nói.
... Bẵng đi khá lâu, tôi bỗng thấy một đứa con gái giống hệt cái bé
cháu ông già chuyên sắm các vai hề nọ, dắt một ông già khác cũng mù
nhưng chỉ hoàn toàn hát xẩm. Không chính nó mà! Nó chít khăn sô, có ai
hỏi thì bảo để tang ông trước. Ông trước mất đã được một giỗ. Ông bị cảm
nặng chết ở ngay giữa một đám xem cũng đông nghìn nghịt. Cái bé đi xin
tiền làm ma cho ông trước. Rồi nó phải vào hát cho một chủ rạp ngoài Hải
