không được gặp cô giáo lên tỉnh ở với thầy bao giờ. Vì thấy thích hoa và cá
lắm hay sao, nên tất cả những bìa vở cũng như giấy bọc sách, thầy đều bắt
vẽ hoa và tô màu. Tôi vẽ rất vụng, đã mấy lần định nhờ bạn vẽ cho, nhưng
tự ái, lại thôi. Tôi chỉ thích đi bắt cá cho lớp. Tôi lội tất cả những chỗ sâu
và khó khăn nhất ở ngoài đầm hào dưới chân thành, sục vào tất cả những
đám sen, đám bèo để tìm cá lạ. Những cá này thầy giáo thả ở những lọ,
những bóng thủy tinh có những cụm rêu chọn rất kỹ.
Cũng nhờ việc đi bắt cá cho lớp, nên tôi đã được tự do ra giải "Thủy
bạc" xa khuất đầy nguy hiểm, bí mật và liệt vào đất cấm trong những ngày
nghiêm ngặt đó. Cũng vì thẫn thờ với những con cá bơi lượn và những làn
rêu lấp lánh ở những lọ, những bình thủy tinh trên góc tủ, mặt lò sưởi và
giá gỗ chung quanh lớp, tôi càng thấy những giờ giảng văn, giảng sử và
những buổi chiều mùa đông lạnh giá thêm nao nuốt. Trí tưởng tôi không
những chỉ theo đàn cá trong lọ thủy tinh mà còn vượt ra khỏi những bức
tường, những cửa kính, cửa chớp, cuộn theo những sợi rêu, hóa thành
những dải mây cùng với những đàn cá rất khác lạ chắp thêm cánh vàng
cánh bạc cho tôi bay đi.
Những ngày giáp tết năm ấy, các nơi đường phố, đông đúc, các cửa
hiệu, các mặt hàng, các thứ hoa lá, tranh ảnh, câu đối vẫn tấp nập rực rỡ;
bến tàu bến xe, người buôn bán, kẻ đi làm phu làm thợ các tỉnh trở về vẫn
lũ lượt đến khuya. Nhưng qua giọng chuyện trò bàn tán của nhiều người
quen biết với nhà tôi hay của những người ngoài đường ngoài chợ, tôi vẫn
không khỏi có một sự hồi hộp mà trí não non nớt của tôi khó giải đáp nổi.
Mồng một, rồi mồng hai, rồi mồng ba tết, tôi vẫn theo mẹ tôi đi mừng
tuổi đủ các nơi như những năm trước. Rồi sang mồng năm, mồng sáu thì tôi
thấy nhiều nơi trong thành phố vắng lặng một cách lạ. Không phải vì vẫn
còn tết, vì chưa hạ cành nêu, vì ra Giêng chưa mấy ai ra đi mua bán sắm
sửa... Thế rồi đến ngày vào trường, buổi đi học trưa về, tôi càng rạo rực và
cả kinh ngạc nữa vì tin đồn có bạo động, có bạo động! Yên Bái bạo động!
