Và mặc dù tôi đã chực bên giường suốt từ lúc cha tôi nhắm mắt, rồi tôi đã
ôm lấy mặt cha tôi lắc lắc mà nhìn mà khóc, cố kéo dài cái phút nhập quan.
Trong những buổi ngắm Mười lăm đàng thánh giá ở nhà thờ hay đọc
kinh ngày giỗ của gia đình, tôi cũng phải học mười lăm đoạn đó, rồi cũng
quên gần hết như một số bản kinh khác. Nhưng không hiểu sao, có một
đoạn tôi lại rất nhớ và còn thuộc gần như trọn vẹn. Đó là Ngắm thứ sáu,
quãng Đức Chúa Giê-su đang vác thánh giá thì có một người đàn bà đón
gặp Chúa ở bên đường, đưa một khăn trắng cho Chúa lau mặt, lúc đó Chúa
đầu đang đội những vòng gai nhọn quấn chặt, đâm thủng nát cả trán, máu
chảy ròng ròng xuống cả mắt, cả má, cả cổ, cả người.
Thứ sáu thì ngắm...
Tôi khen lòng mạnh bạo của bà Vơ-nô-ri-ca chẳng sợ quân dữ, một
mến Đức Chúa Giê-su mà thấy cả và mình máu chảy ra, thì trao khăn cho
Người lọt mặt đi. Xin in hình tượng Đức Chúa Giê-su vào lòng tôi, như in
vào khăn bà Vơ-nô-ri-ca cho tôi được lòng mến Đức Chúa
Giê-su cho trọn.
Trong cả lòng tôi cùng tâm trí tôi, hình tượng bà tôi đã in vào cung
như hình tượng Đức Chúa Giê-su in vào khăn bà Vơ-nô-ri-ca. Không đội
mão gai, bà tôi đội một khăn vấn lẳn gọn. Mái tóc bạc gần hết, đường ngôi
rất thẳng, có những sợi bồng bồng trên trán và trùm cả xuống cổ và đôi vai
to xệ như tai Phật. Mặt bà tôi không rỏ máu, nhưng với những chấm tàn
hương trên làn da đồi mồi ấy, tôi thấy như là những giọt máu hay những vết
thương bị đâm bị xỉa đã khô sẹo từ lâu. Sống hơn tám mươi năm, lấy chồng
từ năm mười sáu tuổi, mười tám lần sinh nở, hết ở nhà hầu hạ anh ruột thì
đi làm dâu hầu hạ chồng con, rồi hấp hối trong một gia đình đã đổ bao
nhiêu mồ hôi nước mắt, một thân một mình vun thu hàn gắn mới dựng nên,
nhưng đến lúc cuối cùng thì là cùng kiệt tan nát. Khuôn mặt bà tôi và bao
nhiêu khuôn mặt của những con người đau khổ khác lồng vào bộ mặt một
