Giản ra đời một cách lêu lổng đâu? Mười lăm, mười sáu tuổi, như những
trẻ cùng xóm khác thì đã phải đeo cái hòm lạc rang, cái rá bánh rán buôn
bán đỡ đần cha mẹ đồng rau đồng mắm. Đây Giản cũng vẫn ngày hai buổi
đi tập việc rồi về cơm nhà, quần áo nhà, tiền thuốc lá, cạo đầu cũng của
nhà. Như thế thực Giản sướng lắm! Chính bố Giản thường nghiến răng chỉ
vào mặt Giản:
- Quân súc vật! Mày lại không biết rằng bố mày là thằng cu ly, rạc đời
trên cái tay xe à? Nhận của cai tầu xe, bố mày chỉ thiếu của nó dăm xu, nó
cũng chửi cũng đánh vùi đánh dập bố mày. Còn mẹ mày, đầu đường cuối
chợ, có đói thì thắt cho chặt cái bụng mà đi kiếm gạo về nuôi mày. Thế mà
mày không biết chịu khó, không chịu chăm chỉ học tập làm ăn, thì đời mày
còn ra cái gì. Mày miệng đọc tay viết mà không chịu nghĩ cách mở mày mở
mặt, cất đầu cất cổ thì mày còn là cái giống người sao được?!!! Giời ơi, sao
tôi đẻ nó ra, tôi hết sức vun xới cho nó mà nó cứ lông bông thế hở giời?!
Sao trước kia bố mẹ tôi lại không chịu dạy dỗ cho tôi học hành để tôi phải
chịu cái đời khổ sở nhục nhã thế này?!
Giản đã khóc. Giản lại đến xưởng với bộ quần áo xanh lấm láp, chúi
mắt chúi mũi vào công việc. Nhưng chỉ được ít lâu, Giản lại buồn nản
không thể chịu được. Giản thấy mệt mỏi, một cái mệt mỏi đen kịt khiến
Giản không thể giữ nổi một chút gì vui, tin vào cái đời sáng sủa mai sau.
Chung quanh Giản, người ta chăm chỉ làm ăn đấy, từ phu, từ cu ly, từ thợ
đến cai, đến ký thế mà quanh năm suốt tháng và tới già, chỉ càng ngày càng
xơ xác, túng thiếu cùng cực. Thạo nghề hay không nghề, giỏi giang cũng
như vụng về, nay đương có việc mà mai đã bị dãn ra rồi, không thế thì cũng
bị rút lương, bị đe dọa phải có lễ lạt, dần dần cũng đến thất nghiệp, công
nợ, đói rét nheo nhóc, rạc rài... Vậy nếu Giản có chịu khó, có thành thạo thì
cũng chỉ vài năm là cùng được làm ăn đều hòa rồi sớm tối cũng lâm vào cái
cảnh sống dở chết dở để sau cùng thì bán thân xác đi phu cao su, phu mỏ,
dốc nốt khí lực ra rồi chết... Ấy là Giản một thân một mình, không đa mang
vợ con gì. Chứ nếu có vợ có con mà con bồng con dắt, thì cái nhà mà Giản
