Vẻ thê thảm tối tăm của xóm chợ lúc đêm khuya rõ rệt quá! Không
còn sự ồn ào nhộn nhịp lôi cuốn người ta làm việc, cuộc đời lầm than lột
trần ra tất cả những cái trống rỗng buồn tẻ, trong số đó đám người cùng khổ
kia đã lúc nhúc sống hết năm này sang năm khác.
Bà mẹ Thưởng đã tê tái vì những cảm xúc, những ý nghĩ. Bà đã toan
nằm xuống giường để giấc ngủ đem lại sự bình tĩnh, sáng suốt cho tâm trí,
sớm đây sẽ giúp bà giải quyết nhanh chóng và chu đáo cái việc quan trọng
kia. Nhưng khi duỗi thẳng bắp đùi mỏi nhừ và kéo chăn đắp, bà lại úp bàn
tay lên trán. Những ý nghĩ rối loạn trong đầu óc. Rất nhiều lời thúc giục
bên tai hãy thức suốt đêm nay để tìm cho câu trả lời chín chắn để khỏi phải
mang hận sau này.
- Nên cho Thưởng đi hay không nên?
Bà mẹ lại đau đớn nghĩ đến bố mẹ người cha nuôi mình già yếu không
còn trông mong vào đâu để sống và sự sút kém của khí lực mình, rồi đến
bao nhiêu nỗi khó khăn không thể vượt qua, bao nhiêu sự điêu đứng sẽ vùi
dập đời sống. Lòng càng thắt lại. Bà không dám kéo dài sự tưởng tượng hắc
ám mà vội rẽ sang mớ ý nghĩ khác.
Thì lại vẫn những hình ảnh ấy hiện ra, với tất cả vẻ thê thảm, ghê rợn.
Vì đồng tiền trong lúc đói rét và thiếu thốn đủ mọi thứ này mà phải để
Thưởng ký vào giấy hợp đồng làm việc, bà thấy rõ ràng bà bán đứt con cho
sở mộ phu, và bằng lòng cái chết của con đến sớm.
Bà đã nghe người ta nói nhiều và đã thấy nhiều.
Thời hạn năm năm ở đất trồng cao su đó, biết bao kẻ đã bỏ mình,
những kẻ đã mang tất cả sức mạnh của một con người trong hai bắp tay rắn
chắc, trong lồng ngực mở rộng, với cái tuổi không quá ba mươi tràn đầy
hăm hở. Toàn là những trai tráng con cái hy vọng của những gia đình đông
