đúc, của những người mẹ cả một đời chỉ tìm thấy sự sung sướng trong tình
yêu con.
Mẹ Thưởng cũng vẫn chưa quên được những đêm mới đây. Hàng
nghìn phu phen, tay xách nách mang, tay bồng, tay bế, lũ lượt kéo xuống
tàu trong sự huyên náo của đàn vật đói ngấu bị lùa vào chuồng. Họ kêu gọi
nhau, chào bâng quơ, và cười hát huyên thuyên. Trên "ke" máy trục hàng
chuyển ầm ầm, xe goòng xô đẩy không ngớt, phu khuân vác hò hét luôn
miệng, từng đàn hàng trăm trâu, bò tải sang bán cho Tầu, cho Nhật rít lên.
Nhưng muôn nghìn tiếng ồn ào ấy cũng không giấu nổi vẻ thê thảm tối
tăm của sự vui mừng man rợ của đám phu tha phương cầu thực nhốn nháo
xuống tàu. Thì, ký vào giấy hợp đồng, đi khám bệnh và lấy dấu tay xong,
rồi nhận một món tiền hơn chục đồng. Thưởng sẽ là một người phu cũng bị
nhốt kỹ hàng tuần trong một tòa nhà như một đề lao, đến một đêm kia cũng
sẽ bị giải đi trong tiếng reo hò của trẻ con náo nức chạy theo xem, và cũng
bị dồn xuống tàu, rồi cũng kêu la, cũng chào hỏi. Nhưng, khác tụi phu nọ
không có một ai là thân thích đứng tiễn biệt trên "ke", Thưởng có một
người mẹ và hai cụ già đứng không vững trông với và kêu gọi bằng con
mắt đầy lệ.
Gà đã lên tiếng gáy nhiều lần. Ở mấy gian bên, giường chiếu động sột
soạt. Những người làm bánh cuốn, bánh khúc, bánh sắn, nấu cháo, thổi xôi
và làm những thứ quà sáng khác đã dậy.
Tiếng vo gạo, rửa rau, đập bột, chẻ củi, thổi lửa ồn dần lên. Bà mẹ
Thưởng mệt quá, thiếp đi. Ánh đèn dầu tây vàng đục phủ màu chì lên da
mặt bà rám nắng. Mấy sợi tóc rối bơ phờ trên vầng trán tối của bà nói rằng
bà tuy ngủ, nhưng tâm hồn vẫn quằn quại trong sự đau đớn và lòng vẫn nức
nở những tiếng khóc nghẹn ngào.
Càng về sáng, ánh đèn càng mờ, bóng tối đè nén nặng nề quá! Thỉnh
thoảng ở ngực bà mẹ Thưởng rút lên mấy tiếng ho khô khan và những tiếng
