chín muồi sắp chồm dậy, sắp xé tung sự trùm lấn, đè ép để tự do thở hít ánh
sáng và khí trời để tràn lên mênh mông.
Làn sóng người đã lan ra khắp hang cùng ngõ hẻm. Người ta mong
đợi một ngày kia làn sóng cuồn cuộn ngày hôm nay sẽ lôi cuốn được tất cả
những làn sóng rải rác khác để chồm lên và vượt qua những dốc cản trở,
những tảng đá đè nén, những hố sâu vùi dập, để đi tới một dải đất rực rỡ,
sán lạn như bầu trời xuân tràn ngập ánh nắng trong buổi trưa này" (Những
mầm sống).
Chất lãng mạn cách mạng trong văn Nguyên Hồng, như trên đã nói,
bắt nguồn từ một tâm hồn bị vùi dập, bị đày đọa, nhưng chính vì thế mà
càng yêu đời, yêu cuộc sống, luôn luôn muốn vươn lên một cuộc sống tươi
đẹp hơn, công bằng hơn; mặt khác, chất lãng mạn cách mạng đó lại được
khơi dậy từ những ảnh hưởng sâu sắc có tầm quyết định của Đảng đối với
một thanh niên đang say sưa đi tìm lý tưởng. Những ảnh hưởng của Đảng,
của phong trào và sách báo macxit tiến bộ như một "thứ ánh sáng đã làm
sôi nổi cả người tôi và cả cái tuổi... lần đầu tiên bứt rứt thấy trong mình
mọng những sinh lực tươi tốt và những khả năng vĩ đại" (Cuộc sống).
Trong văn xuôi của Nguyên Hồng có một chất say. Cái say của văn
Nguyên Hồng thời đó cũng có phần nào giống cái say mê, cuốn hút của thơ
Tố Hữu lúc gặp ánh sáng của Đảng. Ở Tố Hữu, "mặt trời chân lý" đã bừng
sáng trong tâm hồn và anh đã thành một chiến sĩ. Còn Nguyên Hồng thì tuy
còn ở trong thời kỳ quyết tâm nhập vào đội ngũ ấy nhưng đã bắt đầu nhận
ra vẻ đẹp của lý tưởng, đã tự nguyện đi dưới ánh sáng của "mặt trời chân
lý". Tập thơ Từ ấy có cái say của một mối tình đầu đến với cách mạng. Tác
phẩm của Nguyên Hồng những năm 1938-1939 về sau cũng có cái tâm
trạng của một thanh niên đang khao khát vươn lên một cuộc sống tốt đẹp
hơn, bỗng được tiếp xúc với cách mạng, say sưa ngây ngất trong ánh sáng
chói lòa của cách mạng. Sự giác ngộ lý tưởng của Nguyên Hồng trong
những năm trước cách mạng có cái đặc điểm là làm say lòng người; nhưng
