là những niềm tin lãng mạn cách mạng vào thắng lợi của ngày mai (Ngọn
lửa).
Trước Ngọn lửa, trong tác phẩm Hơi thở tàn, Nguyên Hồng cũng viết:
"Tương lai! Tương lai! Những người đau khổ đã hết sức chiến đấu thế nào
cũng giành được tương lai"...
Ngọn lửa gần như tổng kết lại những vấn đề "luận chiến" đã được nêu
trước đây trong Vực thẳm, Hai dòng sữa, Hơi thở tàn, Miếng bánh. Truyện
vừa này được in ở nhà xuất bản Mới của một đồng chí trong Văn hóa Cứu
quốc. Cũng ở cơ quan của nhà xuất bản này ở đường Bờ sông Hà Nội,
tháng 5-1945, Nguyên Hồng ngồi viết truyện Buổi chiều xám để chuẩn bị
cho tạp chí Tiền phong của Văn hóa Cứu quốc. Những ngày đó Hà Nội như
một ngọn núi lửa âm ỉ rần rật, nung nấu cái không khí tiền khởi nghĩa.
Những tin chiến thắng của Hồng quân Liên Xô, của các đơn vị giải phóng ở
căn cứ địa Cao Bắc Lạng dồn dập bay về Hà Nội và các tỉnh đồng bằng.
Chính cái không khí sôi nổi đó, những điều kiện thuận lợi đó đã làm
cho Nguyên Hồng "tung hoành ngọn bút như chưa bao giờ được như thế"
(7). Anh lớn tiếng lên án cuộc chiến tranh bẩn thỉu của bọn phát xít, cuộc
chiến tranh phi nghĩa đó đã khiến hàng vạn người dân lao động lương thiện
bị biến thành "bia thịt, những máy bắn chém người không tiếc tay, giày xéo
lên xác chết để làm giàu cho một lũ lái súng, khát vàng và máu". Lần đầu
tiên, ngòi bút Nguyên Hồng đả kích trực diện vào bọn đế quốc Nhật Pháp,
kêu gọi quần chúng đứng dậy khởi nghĩa:
-----
(7) Bước đường viết văn, tr.274.
"Sự khốn nạn đã đến tột cùng rồi! Đi bắn giết người, đi cướp đất
người, đi bóc lột của cải vơ vét thóc gạo trong khi mùa màng mất và sự đói
kém tàn hại hàng triệu sinh linh, chưa đủ, lại còn hãm hiếp đàn bà một cách
