cho gạo, cho tiền cũng đói nốt. Đã thế trẻ gửi lại càng đông nên người ta
đành phải bỏ mặc. Rồi trong mấy quán chợ, ăn mày nằm chết ngổn ngang,
người ta phải làm như là một cái chuồng, không phên, không lá che gì cả,
chung quanh cửa đóng gióng tre, dựng ở dưới gốc gạo cạnh bờ ao cuối chợ,
để quây chung những đứa trẻ cho tiện việc trông coi.
Trong chuồng hơn trăm đứa bé cứ trần truồng lồm ngồm như những
con chuột đỏ hỏn. Sáng còn khá, mười giờ giở đi nắng chói chang, hơi bùn
ao ngùn ngụt xông lên như nước sôi, người ta cũng đành mặc. Được miếng
cơm lúc tám giờ, đứa nào no thì thôi, còn đứa nào đói thì có cái chậu đựng
mươi bát cơm ở giữa chuồng ấy, bò bò lần lần đến lấy mà ăn. Cơm dính bết
ở cạnh chậu, cơm vương vãi ra đất, cơm lẫn cả với cứt đái nữa. Còn khát,
cũng có một cái chậu đựng nước ở giữa chuồng mà chúng nó vầy vò đục
ngầu lên uống với nhau.
Sang cái tháng tư này, cảnh chuồng nuôi những đứa bé lại càng gớm
quá! Đứa thì dái sưng đỏ mọng lên, nằm còng queo; đứa thì ngồi rũ ra, mắt
díp lại; đứa thì khóc nheo nheo không ra hơi bên cạnh đứa đã cứng đờ, cứt
đái dề dề ở đít; đứa thì hễ đứng lên lại ngã dúi xuống, mặt mũi càng tím
bầm mà mắt vẫn lờ ngờ không khóc khiếc gì cả. Ruồi nhặng bâu đen ngòm
lấy chúng nó, thỉnh thoảng lại rào rào bay lên vì có đứa quờ quạng bò đi
chỗ khác. Những đứa này leo cả lên đứa chết, dính bết cứt đái vào người,
đưa cả tay vào mặt vào miệng đứa chết mà quệt mà hít. Lại có lắm đứa đói
sữa quá, bị nắng quá, trông thấy ai đi chợ cũng tưởng là mẹ, lêu nghêu cố
lách ra ngoài, khiến người ta lại phải lôi vào.
Phiên nào ít cũng bốn năm đứa bé chết. Phiên gần đây thì hàng chục.
Có cái thằng lồi một mắt trước kia là tay chân của nhà chánh tổng chuyên
làm khách nợ cho nhà lão Nghị nhận trông nom thì vừa đói rượu, vừa lười,
nó cứ để đến chiều mới nhặt những xác chết đem chôn một thể. Nó xách
chân từng đứa bỏ vào cái xe bò như những con mèo chết ấy. Một hôm giời
đương nắng chang chang bỗng nổi cơn nổi trận, mưa như trút nước xuống,
