mặt trời chang chang, trông xa thăm thẳm như vùng Mê Hà trong truyện
Tây du, đọc thầm một trưa hè.
Trong khi ấy, những tin thóc lấy lại của những kho Pháp tích trữ sẽ
đem bán cho dân và những tin gạo ở miền Nam tải ra tiếp tế cứ nhạt dần đi.
Thay vào đó, những tin gạo cứ tăng giá vùn vụt. Năm trăm... năm trăm
rưởi... sáu trăm... bảy trăm... tám trăm... và có nơi đã tới một nghìn một tạ
gạo. Thợ lương ba đồng một ngày... buôn bán mỗi mớ rau lãi dăm xu... kéo
xe ngày trừ tiền thuế còn được bốn năm đồng là đắt khách nhất... làm mướn
đi cày khoẻ lắm mới được chủ mượn công không hay có công chỉ dăm hào
một buổi... đi ở vú em cơm một bữa cũng không đắt. Phải cả một đời, suốt
cả một đời, nhịn cả mọi thứ, dân nghèo chưa chắc đã mua nổi một tạ gạo.
Đã thế, chỗ này bọn đầu cơ được giấy của Nhật lại về đong với hàng va li
toàn giấy bạc năm trăm, chỗ kia hàng đoàn cam nhông về chuyển nốt thóc.
Xa hơn, bao nhiêu toa xe lửa đã không chở gạo mà chỉ chở đường để bán
gấp mùa bức. Rồi được chuyến xe bò nào hì hục chuyển gạo ra gần tới Bắc
thì lại bị quân Nhật lấy hết. Thùn thụt, lại thêm không biết bao nhiêu cam
nhông khác đã đưa gạo qua biên giới không phải để nuôi lính mà để bán
chợ đen cho bọn "hán gian" cùng các tay sai dùng.
Cứu tế!... Cứu tế... Hai tiếng này càng được khua ran...
Kịch, hát, chiếu bóng, trưng bày tranh ảnh, ngày vui phụ nữ, bữa nhịn
trong tù... trại Giáp Bát... đoàn Khất thực... dân chúng các nơi cứ phải nối
tiếp nhau đứng lên mà chống đỡ nạn đói.
Người chết chỉ tăng thêm.
Ở thành phố xác chết đã tới mức phải đem đi bằng xe ôtô rác vào vùi
từng hố rộng.
Và ăn mày. Những ăn mày đông hơn cả người đi đường, lũ lượt ngổn
ngang tràn hết cả mọi ngả. Họ đi như thế để rồi lả đi, thay thế ngay bằng
