tuốt thịt rút xương và bị chúng làm cho thù hằn nhau, chia rẽ, lục đục, để
chúng đàn áp và bóc lột cho đến chết!
A! Đế quốc! Khai sáng!... Giải phóng!... Dân tộc Việt Nam của
Quang, hơn hai mươi triệu linh hồn máu mủ với Quang đã bị giết đi một
phần rồi dưới những chữ mạ vàng kia. Bom đạn, phu phen, lính tráng bắt
buộc, buôn bán phá sản, làm lụng thất nghiệp, tù tội đày ải, chết rét, chết
đói, dịch tễ? Tất cả những sự tàn khốc này đã bị một tổ chức tuyên truyền
nhồi sọ khéo léo đến nỗi người ta thấy thành một tai giời và một cuộc thi
phúc thi phận. Trước thì bọn giặc Pháp, sau thì bọn giặc Nhật, hết sức xô
đẩy nhân dân, cùng nhau tàn phá một ngày một đêm sâu sắc hơn để làm
kiệt quệ thêm cả mọi sinh lực chiến đấu. Cạnh những tấn thảm kịch ấy lại
còn những cảnh đau xót là nhiều kẻ cùng dòng máu Việt Nam nhưng vì bị
mua chuộc mà quên cả tổ tiên, anh em con cháu sau này, đã giúp cho quân
thù phân chia tàn sát đồng bào, đạp đất nước xuống sâu nữa cái hố diệt
vong.
Và bao nhiêu dân tộc khác với bao nhiêu triệu sinh linh cũng bị hy
sinh một cách tàn nhẫn, cho những danh từ choáng lộng của một lũ lái súng
và chúa đất tung ra kia...
Những mẩu tin tức bí mật gần đây lại nhắc lại trong trí tưởng Quang.
Quân Đức phản đối rầm rầm ngoài mặt trận. Thợ thuyền và dân chúng Đức
có nhiều kẻ bị cả nhà chặt đầu, treo cổ vì tội biểu tình, đòi bớt giờ làm,
thêm bánh mì, và thôi đi lính. Bên Nhật cũng thế. Một sự rối loạn ghê gớm
đương âm ỷ chỉ chực bùng lên ở khắp mọi nơi chiếm đóng và ở ngay trong
nước Nhật khiến từng xâu người bị phơi nắng cho chết. Còn bên đế quốc
Anh Mỹ sự bóc lột, đè nén, càng tàn bạo. Nhiều trận đói cũng đương giết
hàng triệu người ở Ấn Độ và ở các nước nhược tiểu châu Mỹ, đương làm
ngòi cho cả một phong trào sâu rộng, mạnh mẽ mà bọn đế quốc đã tìm hết
cách kìm hãm bao năm rồi, giày đạp trên bao nhiêu xương máu của dân
chúng. Cả miền Bắc Phi, Angiêri, Marốc nữa, một khi còn bị bọn thực dân,
