Khi nhà thờ nóng rực lên vì các lớp quần áo lấp lánh và mùi phấn sáp
nước hoa ngào ngạt, khi các thứ đàn sáo nhịp với chiếc đàn to bằng cả một
gian nhà và hàng trăm đồng nhi và con gái thơ kinh cùng cất tiếng lên để
đón tiếp sự thanh bình, vinh hiển của những lớp người sang trọng vào
trước, thì tụi bõ nhà thờ mới buông tay ngăn cản. Tức thì một làn sóng
người rách rưới lếch thếch tràn vào, không phải bằng lối cửa chính mà chen
chúc xô đẩy nhau ở các cửa bên mãi sau mới hé mở. Cảnh tượng huyên náo
hỗn độn như của những dân bị lụt chen lấn nhau để lấy một chỗ đứng trước
nhà tế bần.
Vượt nhanh khỏi mấy bực thềm đá, tôi cố gắng lách mình qua một
chặng người để có thể nhìn thấy bàn thờ nhưng không sao được. Đã đến
thế, mỗi lần tôi rúc đầu lách mình vào các đám đông hôi hám ở ngoài cùng
ấy thì lại bị một người trong bọn họ đẩy xuống nếu không phải một cái cốc
lỗ đầu. Dần dần tôi mất cả cái hứng thú xem cử lễ. Dần dần tôi thấy sự lạnh
lẽo thấm thía hơn. Dần tôi cảm thấy một cách cay chua bên sự trơ trọi hèn
hạ của tôi, một đứa trẻ côi cút cùng khổ, có bao nhiêu người vui sướng, say
sưa, chỉ chạm đến tôi họ cũng không dám.
Tiếng đàn sáo ca hát càng rướn lên, dồn dập tưng bừng. Nhưng tôi đã
bước khỏi bậc cuối cùng của cái sàn đá cũng kín người, - những người nhà
quê đến chậm. Tôi lủi thủi đi ngược lên phía trên rồi ngoặt ra con đường
trung tâm của thành phố, có khu vườn cây, vườn hoa và những chuồng
chim mọi ngày tôi thường thơ thẩn ở đây và đi qua đây.
Tôi không về nhà.
***
Màn sương đã lan rộng. Cảnh vật mơ hồ và êm đềm như ở trong một
biển khơi khói chập chờn mông mênh. Những vừng cây ở hai bên đường
xanh thẫm lại, ẩm ướt nặng nề. Trời bắt đầu lạnh. Mỗi lần gió vút qua mặt
tôi, tôi thấy rõ có những bụi nước hắt vào da thịt. Cứ gì phải dầm lội trong
