Ở vườn hoa Đưa người, nền đất khô đanh như xi măng, rác rưởi ngập
ngụa, cứ quãng quãng dưới những cây bồ kếp dại lại có một chiếu thầy bói,
thầy tướng, cô đồng. Và các đám người lớn, trẻ con, đàn bà, con gái. Ốm
yếu vàng vọt cũng có, khỏe mạnh lanh lẹn trai lơ cũng có. Quê kệch hâm
hấp cũng có, lần đầu tiên ra tỉnh cũng có. Nay nhà này mai cửa khác, trên
Hà Nội xuống, ở Nam Định ra, ngoài Hòn Gai, Cẩm Phả về cũng có, vừa
ăn cắp vừa làm đĩ cũng có. Tất cả tụ tập sống vất vưởng dưới quyền mấy
con mụ làm nghề đưa người.
Cố nhiên là chúng không chỉ đưa người đi làm con sen, làm vú già, vú
em, thằng nhỏ, thằng bếp, kéo xe, vân vân. Và cố nhiên không phải chỉ ở
đất Hải Phòng. Nghĩa là nếu có "khách" ở trên đường ngược xuống, hay ở
các lán, các trại, các đảo về tìm người, thì những trẻ con, đàn bà, nhất là
con gái kia, đều thành hàng hết! Phải! Nếu tôi không có cái gương mặt và
những điệu ăn giọng nói và những cử chỉ mà ai muốn nhìn thế nào vẫn cứ
thấy "nó" là học trò, thì tôi cũng sẽ ngồi bệt xuống với đám người kia, để
người ta hỏi thuê mình và để mấy con mụ chào khách đặt giá mình vậy.
Tôi đến đây, những buổi trưa nhà không thổi cơm. Tôi đến đây những
buổi chiều đi chầu chực các nơi không được việc gì cả, tâm trí cũng như
xác thịt mỏi rã mỏi rời. Tôi đến đây, những buổi tối, cơm chiều không có,
đèn nhà hết dầu, trong người buồn bã đau khổ vô cùng, lại thấy chỉ còn
cách ra đi lang thang.
Chợ vườn hoa Đưa người còn trông xuống sông Lấp, mà một bên bờ
có khu nhà thương và khu đề lao. Cũng từ trong những đám người chầu
chực đi ăn đi ở dưới những gốc cây gai góc nọ, tôi thường trông ra đường
đón xem những chuyến xe chở vội những xác chết vô thừa nhận và những
đám tù giải đi xử án.
Chao ôi! Lại những người tù! Lại những tù bị xích tay từng dây, đi
như chạy, cũng lại có cả những người mặt mày hốc hác võ vàng, những
người tợn tạo đanh đá, những người ngơ ngác mụ mẫm, và những người
