Phải coi đây là bàn thờ của tôi hay còn quý hơn thế nữa. Cũng ngay
sáng hôm sau, tôi kê dọn lại cái bàn bên cửa sổ. Tôi bày tất cả tập báo hàng
tuần gồm hơn trăm số và mười mấy cuốn thơ văn chữ Pháp lên bàn với cả
cuốn vở luận Pháp văn và cuốn tự vị kỷ niệm cũ kỹ nhất của đời đi học của
tôi. Tiếc thay gáy của những cuốn thơ văn chữ Pháp mỏng quá nên tôi
không thể bày đứng được. Tôi đã xếp đi sắp lại mãi mới đi đến quyết định
bày nằm một số cuốn và để cuốn của Jean Jacques Rousseau trên cùng.
Còn cuốn thơ của Victor Hugo và Alfred Vigny thì bày về một phía song
song nằm bên nhau. Tập báo ở góc trong. Cuốn tự vị ở gần giữa bàn liền
với một cuốn đang xem.
Tôi đã loay hoay mãi để có một lọ hoa, nhưng trong nhà, trừ hai vỏ
chai bia, một đựng nước mắm, một đựng dầu tây, còn không có thứ gì là lọ
là bình cả! Chả nhẽ lại lấy bát. Ừ, nếu được là bát Đông Thanh hay Nội
Phủ, hay Giang Tây thì tôi cũng bằng lòng rồi, nhưng nhà tôi đâu có những
thứ đó. Ngay cả lọ mực phải bỏ ra một trinh mua ở hàng chè chai, cũng
phải tính toán mãi!
Tôi đọc chưa xong cuốn này đã đến cuốn khác, chưa hết bài này đã
sang bài khác. Đọc cả buổi trưa. Càng về khuya, trước ngọn đèn che một
nửa về phía giường mẹ tôi nằm, một tay tỳ trán lên, tôi càng lặng người đi
mà đọc. Tuy vậy, nhiều lúc tôi phải ngâm khẽ lên thành tiếng để chia sẻ cho
trời sao, cho tĩnh mịch, cho cả vũ trụ mênh mông sự dào dạt của mình. Và
cũng để kiêu hãnh nói thêm với không gian, thời gian, với sự sống rằng: Có
tôi đang học đây! Có một người dù cùng cực vẫn đang đọc sách một cách
sung sướng không gì bằng và không ai bằng đây.
Càng đọc, tôi càng dằn lên một sự kích thích cũng càng ngày càng dữ
dội: Viết. Phải! Nếu như tôi phải ăn để sống, thì tôi sống phải học, phải
đọc, đồng thời còn phải viết nữa. Nhưng viết gì đây, truyện ngắn, truyện dài
hay nghị luận, hay làm thơ? Cái gì cũng thấy là đẹp với mình, là có thể hay
được. Nghị luận sẽ đăng báo, thơ cũng sẽ đăng báo. Truyện ngắn, truyện
