nghĩ mấy đến viết, chưa tin tưởng rằng mình sẽ viết. Cho tới gần đây, tôi
đọc lại cả một số tác phẩm của một số tác giả mà tôi rất phục, thì tôi cũng
lại ngạc nhiên. Với những tác phẩm và những tác giả này tôi không đánh
giá như loại trên kia, nhưng tôi lại thấy tâm trí tôi xóc nhói lên, buồn bực,
khổ sở vô cùng.
Đời sống và xã hội đã có không biết bao nhiêu việc làm và bao nhiêu
bộ mặt hèn hạ kinh tởm của những hạng bừa bãi chỉ cần có tiền, nhưng sao
lại còn cộng thêm những sự hèn hạ kinh tởm, buôn bán kiểu này nữa trong
sách, trong báo, trong văn chương? Tôi đã nhận thấy như thế, nhận ra như
thế, thì tôi phải sao không là như thế, không làm như thế.
Hơn nữa, tôi không những không là như thế, không làm như thế, mà
còn phải chống lại. Và để chống lại, tôi phải có những gì là chân chính của
tôi, đặc biệt của tôi, kết đọng và sắc mạnh nhất của tôi.
Trước hết là tôi không được viết những truyện tình yêu phù phiếm
bợm bãi, những truyện mơn trớn khêu gợi, những tình cảm thấp kém,
những truyện để mua vui, để chiều ý, để cầu lấy chút khen ngợi hay sự
nhắc nhở của một bọn vô công rồi nghề phè phỡn, khô khan, trơ trẽn, - cái
bọn giàu có sang trọng gọi là thượng lưu xã hội lúc bấy giờ.
Cũng như tôi không được viết những cái gì là a tòng, những cái gì để
tô điểm cho lối sống và bộ mặt của chúng, những bọn người mà tôi đã biết
khinh bỉ, đã biết thù ghét, những bọn người phải thấy rằng sự chân chính,
cao quý, có nhân phẩm và có đạo đức không thể thuộc về họ, mà chính là
và thật là của những kẻ nghèo khổ, cùng cực đang bị họ rẻ rúng.
Như vậy thì trên cái võ đài văn chương nghệ thuật kia, tôi không thể
chỉ không nên bắt chước những ngòi bút mẫu mực có tiếng tăm của thứ văn
thơ thời thượng, mà ngay cả những ngòi bút cùng một khuynh hướng với
tôi, đã đi trước tôi, mở đường cho tôi, kích động tôi, tôi cũng phải không là
nô lệ, không là một cái bóng của sự phỏng cóp. Nghĩa là nếu như đã có
