ăn về tụ họp: chợ Cột đèn. Mẹ tôi còn thổi xôi bán khuya ở vỉa rạp hát hay
quấy bánh đúc ngô bán sáng ở đầu ngõ nhà.
Nếu mẹ tôi có được năm đồng bạc mà mua hẳn một lúc dăm cân
đường, cân bột của những mẹ buôn lậu ở Sáu Kho hay phố Khách, và có
vốn bán chịu, có tiền đong gạo ăn hai ba ngày, nhất là sắm được hay mượn
được của bác tôi cái nồi nhôm, thì ông dượng của tôi lại làm các thứ bánh
đặc biệt để mẹ tôi đem bán cho các nhà bà thông, bà phán đánh chắn, đánh
tổ tôm và các gái nhảy, các đào kép hát ăn buổi trưa, như vậy sẽ kiếm được
hơn! Còn như bán mỡ, bán xôi, bán bánh đúc... không những phải đi nhiều,
phải thức khuya dậy sớm, mà lại phải lo phải sợ nữa: thuế vé! Mẹ tôi lẩn lút
với cái thúng cái mẹt hàng còm cõi ấy còn khó khăn hơn cả một kẻ cắp.
Nhiều phen nếu không được những người tốt, nhà tốt mách bảo và che
chở giấu giếm cho, thì mẹ tôi sẽ bị bắt, bị phạt, khốn cực không biết đến thế
nào.
Chúng tôi cũng ăn ngày một bữa như gia đình ông cụ bà cụ Trung,
như gia đình bác Lượng. Nhiều bữa phải vay gạo. Những bữa này hột cơm
nhai nuốt cứ như lẫn sạn sỏi và là sạn sỏi ướp nước đá. Tuy vốn liếng vẫn
chỉ có như thế nhưng mẹ tôi vẫn còn phải lo cả tiền nhà. Nhà thuê mỗi
tháng một đồng sao lại cứ chóng hết tháng thế? Nếu như ăn những bữa cơm
trên kia đã khổ não, thì trong những ngày mồng hai, mồng ba đến mồng
năm mồng sáu cũng thế. Không tháng nào nhà tôi không chịu lân. Cũng
không kỳ nào trả được gọn một đồng. Mỗi lần ông chủ nhà lạnh lùng không
chịu cầm năm, sáu hào "hãy xin đưa tạm", và nghe mẹ tôi van vỉ, tôi lại
thấy trời đất như sắp đến ngày tận thế.
Chính vì thấy cảnh nhà như thế, nên em gái tôi lại đành bỏ chúng tôi
trở về Thanh Hóa làm con nuôi một người họ xa có nghề hàng hương, mặc
dầu nó đã quyết tâm ra Hải Phòng để anh em được sống với nhau, bảo nhau
làm ăn. Một ước mong và một cảnh hạnh phúc mà tôi đã dùng hết lời lẽ
thương tâm viết liền mấy thư cho nó.
