Thế rồi mùa đông đã đến.
Muốn sao mùa thu vẫn là đẹp, là hơn mùa đông. Đẹp vì nhiều cảnh,
nhiều sắc, đặc biệt là cảnh sắc trời mây và nắng gió. Đẹp cũng vì không có
rét, không làm khổ người nghèo vì rét. Vì một điều nữa là những lo toan về
cái Tết và những nông nỗi năm tận tháng cùng chưa thúc bách quá quắt,
chưa chồng chất ghê gớm. Hay nói một cách khác, thì các cảnh trái ngược
và bất công giữa sự giàu sang sung sướng và nghèo hèn đói khổ đến mùa
rét lại càng phân biệt hẳn ra, làm những kẻ thỏa mãn thì cũng đặc biệt là
thỏa mãn, thỏa mãn tột cùng, còn những ai đau tủi thì cũng thật là đau tủi,
đau tủi vô hạn.
Tôi đã không còn tâm trí nào ngồi mà đọc, mà viết được nữa. Để tránh
một sự hành hạ vừa như là lửa đốt vừa như là kìm kẹp nhay dứt, vừa như là
nhựa ngái, nhựa cà độc dược triền miên ở trong người, tôi lại ra đi lang
thang.
Tới giờ, cái mũ trắng của tôi mép viền đã xơ hẳn. Còn cái áo lương và
cái quần chúc bâu trắng không những đã vá cả khuỷu tay, cả đầu gối, cả
đũng mà còn dọa... sẽ bục to thêm nhiều chỗ, nếu tôi chỉ một chút vô ý cử
động mạnh. Bởi vậy, không cần nhìn mình trong gương, tôi cũng thừa đủ
thấy tôi tàn tã lắm rồi, dù mất công chải chuốt giữ gìn chừng nào nữa cũng
không thể không thấy như thế. Còn thêm một điểm này là tôi không còn vẻ
gì là cậu bé, là cậu học trò nữa. Tôi đã giật mình, lạnh toát người, những
lần có đội xếp tây, đội xếp ta hay mật thám chặn đường hỏi thẻ các bộ
hành, mà tôi lại bỏ quên học bạ hay thẻ học sinh ở nhà! Nhất là vào những
buổi đi về khuya.
Chao ôi! Thế ra không phải chỉ vì cái cổng trường, cái cửa lớp không
cho phép tôi đến học nữa, còn là học trò nữa bởi không có tiền, mà chính
tại vì hình hài dáng vóc và sự ăn mặc của tôi đã làm tôi cách biệt hẳn ra,
cách biệt vĩnh viễn một cuộc sống dù sao cũng là tươi sáng, nên thơ, đáng
yêu dấu vô cùng đối với tôi.
