Bản, đoàn kết và kiên quyết đẩy mạnh cuộc kháng chiến anh dũng của nhân
dân Trung Quốc đến thắng lợi hoàn toàn.
Những tiếng hát, những nhịp hát và một bài hát rất mới lạ bỗng cất
lên, rung chuyển cả dòng người, cả bầu trời. Một cái gì vô cùng thương
yêu, thắm thiết, thúc đẩy, xô băng, tràn dâng lên, vút cao và thành như một
cơn xoáy lốc và thác lũ cuốn bước tất cả dòng người đi. Chúng tôi đều hát.
Một bài hát được nghe lần đầu mà hát được ngay, không đợi ai giảng giải,
không đợi ai tập dượt! Khởi lai... Khởi lai... Bài hát của cách mạng, của
cuộc kháng chiến của Trung Quốc đau thương, anh dũng và vĩ đại, lần đầu
tiên chúng tôi được nghe, được hát dưới bầu trời Hà Nội. Và có lẽ cũng là
lần đầu tiên bầu trời Hà Nội được nghe, được hát, rung chuyển nhịp theo
cùng trái tim của hàng triệu, hàng triệu anh em sinh tử ở bên kia biên giới
đang cùng mình chiến đấu và quyết thắng trong cuộc cách mạng giải phóng
mình bằng máu của chính mình.
Trong chợ phiên, ở gian chúng tôi, có một đội nhi đồng Trung Quốc cả
trai và gái. Các em vừa đàn hát, vừa nhảy múa và làm cả kịch nữa. Kịch
loại lửa trại. Hầu hết những em này đều mồ côi. Nhiều em chết cả cha lẫn
mẹ. Cha mẹ các em đã bị giặc Nhật giết. Các em quần tụ lại thành một đội,
đi các nơi làm trò lấy tiền gửi về nước.
Đầu năm 1939, thế giới đang căng hết tinh thần trước một cuộc chiến
tranh mới sẽ bùng nổ trước sự chuẩn bị hung hãn và ráo riết của phát xít
Hít-le. Bọn thống trị ở Đông Dương càng lộ thêm bộ mặt phản động, bắt
đầu những đợt khủng bố mới: khám xét, bắt bớ, trục xuất, giải tán các tổ
chức công khai ở ngay Hà Nội. Bẵng đi một dạo tôi không có tin tức gì về
đội Nhi đồng cứu vong này.
Bỗng một hôm Như Phong cho tôi biết đã gặp các em trong một cuộc
họp của bà con Hoa kiều ở đình Hậu Quản. Cả đội chỉ còn có hai em trai,
đồng chí phụ trách chính không thấy mà chỉ có đồng chí vẫn thường liên
lạc với chúng tôi. Hai em vẫn quần cộc vải vàng, áo sơ mi cộc tay màu
