hay hai người nộp đơn vào thăm để nhắn tin tức. Có kỳ phép chỉ được vài
gói xôi, nải chuối, gáo mắm tôm, sườn rang và cả bánh khúc, bánh khoai sọ
nhà làm lấy. Những bữa ăn càng về cuối kỳ phép càng kham khổ. Có bữa
mỗi suất chỉ được một cái đầu tôm hay một cái đuôi tôm mà chủ kho đã
mất cả lòng tự tin, phải gọi thêm một số anh em hay thắc mắc và nổi tiếng
là có cả một cái cân tiểu ly trong con mắt đến. Họ cùng nhau chia sao cho
cái đầu tôm này có bọng trứng, thì cái đuôi tôm kia lại nhiều nạc. Còn
những râu tôm nào to, dính nhiều muối thì phải bù cho những suất mà toàn
ban giám sát tối cao công nhận là... non... non...
Suất anh Tô Hiệu cũng chỉ được lum lủm bát gáo dừa nhỏ cơm gạo
hẩm với cái đầu tôm rang tuyệt vời ấy. Rồi đến khi cả cái đầu tôm của kho
phép cũng không còn nữa, bữa ăn của Tô Hiệu cũng hoàn toàn chỉ có mấy
cọng rau muống đế quốc mà anh em gọi là rau muống thắt cổ, với tí cá vừa
tanh lộn mửa vừa đầy xương dăm: cá mắm của đế quốc.
Tháng giêng, tháng hai 1940. Tình thế càng như lửa đốt đầu. Ở mặt
trận Tây Âu, quân Hít-le càng đánh mạnh, càng thắng. Trong khi ấy Chính
phủ Anh Pháp chỉ khoe các thứ thống chế, đại tướng với các thứ hạm đội,
pháo đài, chiến lũy... trứ danh, vô địch. Thậm chí đến cả thằng gác-điêng
phó cũng đem mấy tờ báo chữ Pháp ở Hà Nội, Hải Phòng đăng lại những
tin tức trên kia mà gí vào mũi chúng tôi cùng những đạo luật mới, sắc lệnh
mới, nghị định mới, ban hành để khủng bố Đảng Cộng sản Đông Dương,
khủng bố phong trào đấu tranh của công nhân ở Pháp cũng như ở Đông
Dương, và để đàn áp sự hoạt động của các tổ chức quần chúng tiến bộ ở
Pháp nữa. Nó giơ tờ báo, cười bĩu, nháy mắt, bảo chúng tôi phải coi chừng,
cần biết điều và nên biết ơn chúng nó đã dành cho chúng tôi một chế độ
nhà tù đặc biệt mà chỉ ở Hải Phòng mới có!
Cũng trong khi ấy quân đội xâm lược Nhật Bản càng tiến sâu xuống
Hoa Nam. Những tin tức Đông Dương bị uy hiếp càng dồn dập. Những
cuộc chạy thi để vơ vét tiền của bọn thống trị Pháp cùng với các con buôn
