Trong những người chết bom Mỹ có một ông cụ vừa ra quán mẹ tôi
mua diêm thuốc và mấy chiếc kẹo bột về cho cháu và anh em thằng bé vừa
cõng nhau nhong nhong chơi dưới gốc đa cạnh quán, đón mẹ đi tầm ngoài
Sáu Kho về để ăn quà.
Nhà tôi bị hen kinh niên và hen nặng. Những cơn lên bệnh, đang thở
tưởng đến bứt cả ruột cả gan và tím đen cả mày cả mặt lại, mà còn chạy
bom, thì tôi yên tâm làm sao? Chỉ nói là nhìn nhà tôi thôi chứ không nói là
ngồi lấy tứ lấy hứng hay tập trung tập triếc cảm xúc mà viết được?! Trên
đây là một lý do.
Còn lý do nữa là tôi không thể đi đâu một bước mà không có mật thám
theo dõi dù đã được bỏ sổ quản thúc phải trình diện hàng tháng rồi! Vậy
nhân cái dịp chạy loạn lung tung này, tôi cứ đi các nơi đã. Văn hóa cứu
quốc đã thành lập. Vũ Quốc Uy, Như Phong, Tô Hoài và tôi đã chính thức
họp nhóm và chia nhau công việc. Tôi có thể để nhà tôi ở một nơi tạm tạm
ổn định rồi phải tích cực hoạt động. Tôi sẽ trở lại Nam Định hay lên Hà Nội
nơi quen biết và có nhiều anh em, nhiều cơ sở.
Chúng tôi đã đóng đồ, liều đi tàu thủy mà chạy bom Hải Phòng.
Chúng tôi về Hưng Yên. Giang sơn của hai vợ chồng son chúng tôi vẻn vẹn
có một cái giường, một cái hòm và một cái bàn. Cố nhiên vẫn là cái bàn gỗ
tạp, véc ni bợt bạt đã mọt nhiều chỗ ấy. Và một cái ghế cũng bằng gỗ tạp,
mặt mây đan, mua sau ngày cưới của chúng tôi.
Chuyến tàu ấy đi trót lọt.
Chúng tôi thuê một gian nhà lá ở cuối một phố chợ chung nhà với mấy
gia đình làm ăn buôn bán nhỏ nhặt. Vì gian này là một cái chái trước kia
làm buồng chứa đồ, nên chật hẹp, ẩm thấp, mờ tối. Tôi lại phải kê bàn sát
cạnh giường nằm. Nhiều khi cũng không ngồi ghế mà ngồi ngay mép
giường viết. Vì cái khoảng đất trống chỉ hơn hai thước chừa ra để lấy chỗ ra
vào lại còn xếp nào hòm, nào rổ rá gạo củi mắm muối.
