Về đây tôi chỉ có vợ chồng một anh bạn cũng làm báo viết văn. Còn
nhà tôi thì có một chị bạn nhiều tuổi hơn khá thân nhau. Chồng chị là nhà
giáo nhưng không dạy mà làm thư ký ở bàn giấy Đốc học. Con đường phố
tôi ở đã vắng lại gần đường trong làng trồng nhãn nên càng yên tĩnh. Cả
ngày tôi như không có ai gọi đến mình. Những lúc nhà tôi ra chợ mua thức
ăn hay đi chơi nhà bạn, tôi lại càng lụi hụi với cái bàn viết.
Ánh sáng vào buồng qua mấy khe cửa và khoảng trống đằng sau lưng
tôi. Một thứ ánh sáng lúc trời nắng to nhất cũng vẫn dịu mát. Phần vì cũng
nhờ các bóng cây ngoài vườn và những làn gió thổi từ ruộng lúa và hồ sen
khu đằng sau. Chao ôi! Cái dịu mát của ngày thu nắng thoảng những hương
lý, hương cúc, và chuối tiêu, na, bưởi. Trong khi tôi sống với nó thì nhân
vật của tôi lại đang ở trong một vực thẳm.
Vực thẳm là một truyện vừa, truyện một người con gái, truyện dựa
theo một phần đời sống của người con gái ở chung nhà với tôi ngoài Hải
Phòng. Câu chuyện ấy phải để đến khi tôi bỏ Hải Phòng ra đi thì mới dám
viết!
Người con gái của tôi ấy đã bị sự nghèo đói cùng kiệt và những tục lệ
ác nghiệt của xã hội tàn phá cả một tuổi thơ ấu và thanh xuân gần như
không được thoảng qua một làn gió, một ánh dương. Và từ cái vực thẳm
của xã hội tàn bạo đó, những tiếng kêu thống thiết cất lên với những dòng
chữ của tôi. Những dòng chữ viết trên cái bàn chật hẹp kia mà tôi phải tìm
các cách nói sao cho lọt được kiểm duyệt, cho được in thành sách lúc bấy
giờ! Và những dòng chữ, những trang sách ấy đang nuôi sống tôi đây, nuôi
sống vợ chồng tôi đây!
Càng trưa nắng nhà tôi càng im ắng. Tiếng mọt đều đặn rền rĩ thành
nhịp của bàn tôi ngồi viết càng nổi rõ, càng miết vào không khí, càng
xuyên sâu vào tâm trí tôi. Nhiều lúc tôi không sao viết được ra chữ! Cái thị
xã Hưng Yên chỉ đông vui buổi sáng ở phố chợ. Ngoài phố chợ còn có bến
ô tô cũng được đôi lúc nhộn nhịp. Và ngoài bến ô tô và khu phố chính có
