bỏ làng từ hôm mồng bốn Tết đem con cái lên Hà Nội. Nghe nói vừa lên tới
nơi thì gặp ngay đảo chính Nhật - Pháp.
***
Buổi trưa hôm ấy ăn cơm xong, tôi chỉ để anh Kim Lân nằm thiu thiu
một lúc rồi đánh thức anh dậy uống nước. Tôi lại kéo anh đi chơi. Chúng
tôi lên nhà N.G. ở làng trên. Nhưng đi chơi đêm, anh Kim Lân lại càng
nằng nặc đòi mai ra Hà Nội sớm. Chao ôi! Chúng tôi đã đi chơi cho nhẹ cái
đầu, cho thoáng cái tâm trí, cho vui cơ mà!
Đúng, trên nhà N.G. vui thật. Có đúng hai bàn chắn tổ tôm và một bàn
xóc đĩa. Bàn xóc đĩa, là của cả khách ngoài tỉnh và các người lom lem trong
làng. Bàn chắn và tổ tôm thì riêng của các cụ chức sắc, từ chánh hội trở lên
tiên, thứ chỉ và các ông các bà các cụ chạy loạn về. Toàn những chủ hàng
đồng, hàng sắt, và là hàng đồng, hàng sắt buôn bán với Nhật. Kẻ ở Hải
Phòng, vừa có cổ phần thầu được cả một cái tàu bị bom Mỹ đánh đắm.
Người ở Nam Định nhưng tất cả phủ huyện, Thái Bình, Ninh Bình đều phải
mua tôn, mua sắt, mua đinh, dây thép của nhà họ, vì chỉ mỗi nhà họ là còn
những vật liệu kia. Người ở Hà Nội lại đứng ra mua cho một hãng độc
quyền của Nhật các thứ đồng vơ vét của các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái
Nguyên, Lạng Sơn... Tất cả đều là họ nội, họ ngoại dây mơ rễ má của nhà
N.G.
Nhà N.G vừa mới làm xong to như một cái đình và cái đình toàn cửa
kính, cửa chớp, cửa sắt. Dập dìu trai gái, con cháu, cháu con. Chỉ nguyên
cháu con trai gái của họ nhà N.G. và những công tử, tiểu thư cũng của các
tay buôn đồng bán sợi ở làng Đồng Xá bên cạnh, đưa nhau đi chợ ăn quà
thôi, cũng đủ làm cho cái chợ Nôm mẹ tôi bán nón ấy đông vui hay tẻ vắng.
Và có thể thấy đây đúng là đại diện tất cả tai to mặt lớn những phố Hàng
Đồng, Hàng Sắt của Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Hải Dương kéo về hai
làng nọ, cùng với các giống quan từ tham phán, đốc tờ, đốc học đến quan
