Hình như chuyến tàu hôm ấy đến Hà Nội sớm quá. Chúng tôi xuống
ga Đầu Cầu. Ngay khi tàu đến Gia Lâm và qua sông Cái, tôi đã ngạc nhiên
vì sự vắng lặng một cách lạ của buổi sáng gần Hà Nội.
Người lên xuống ga Gia Lâm chỉ loáng thoáng. Còi thét lần thứ hai,
chuyển bánh xình xịch, trước sân ga chỉ có mỗi người phất cờ, gió thổi
phần phật quần áo, mặt mày như nhuộm chàm. Cầu sông Cái thì lào thào
mấy người gồng gánh và kình kịch mấy cái xe bò người kéo chở toàn khoai
khô sắn khô. Giữa bộ khung cầu đen lạnh nổi lên giữa vùng trời, mây, sông,
nước, bến bãi xa hút vắng tanh, tất cả những hình dáng người và vật kia cứ
như đi ra từ một cõi hồn ma bóng quái nào ấy. Cũng có mấy túm chiếu
buộc đầu, hai chân lẳng khẳng, đã lừ đừ ra đi nhưng không phải sang Hà
Nội mà lại ở Hà Nội sang phía Bắc Ninh. Nếu người ta không lầm thì mấy
đống chiếu, đống bao tải ở mấy quãng đường rộng khuỳnh ra trên cầu và ở
mé bực lên xuống bãi cát là của người chết. Vì không thấy "nó" nhúch
nhích gì cả, còn khi có người đi qua thì cố dạt về một bên, rảo bước.
Ga Đầu Cầu cũng vắng quá. Ngay khi chúng tôi ở cửa soát vé ra, đã
thấy chỗ này một đống chiếu, chỗ kia một đống chiếu. Có những đống dề
dề ngay cạnh những vũng cứt đái vỏ ốc và còn nguyên các mảnh nồi, ống
sắt gỉ, gáo mẻ, quần áo thắt dây buộc túm, cũng với hoặc một đứa bé, hoặc
một ông già bà già ngờ ngạc ngồi bên đã thiu thỉu thiu thỉu. Rác rưởi ngập
lên. Mặt trời còn chìm lạnh trong sương mà ruồi nhặng đã rào rào vo vo.
Đầu quãng đường lối vào đằng sau chợ Đồng Xuân lại càng nhiều
người chết. Đống thòi đầu, thòi chân; đống người còng queo gày đét vẫn
ôm bị; đống mẹ con co quắp ôm nhau.
"- Sao lại nhiều người chết đói, nhiều cảnh chết thế này?"
Mấy lần tôi định cất lên thành tiếng hỏi anh Kim Lân. Nhưng tôi nghĩ
tôi chỉ thốt lên một câu thôi, thì tất cả sự đóng kịch của tôi sẽ trớ ra. Nghĩa
là anh sẽ thấy tôi đang suy tính ghê lắm với cả một sự lo lắng và thất vọng
