tôi kể lại với ông, và càng nhớ ông, tiếc ông, mến ông, quý ông, ông Huyễn
Huy Tưởng bố đẻ Truyện anh Lục ạ!
X. GIỮA NHỮNG GỌNG KÌM 1942 - 1945
Cuối năm 1941 tôi ở trại giam Bắc Mê (Hà Giang) về quản thúc ở
thành phố Nam Định đến tháng 5-1942 thì ra Hải Phòng. Cũng là bị quản
thúc nhưng được về Hải Phòng tôi thấy nhẹ hẳn người. Nghĩ lại những
ngày ở Nam Định vừa qua, tôi càng thêm ngột ngạt.
Nam Định là nơi chôn rau cắt rốn của tôi. Nhưng tôi như không còn
chút gì ràng buộc với nơi đây ngoài những kỷ niệm của một thời thơ ấu trải
qua những cảnh tan nát của gia đình. Ở Sở mật thám, cầm quyển sổ quản
thúc dán tấm ảnh in lại chụp từ năm xưa khi tôi bị bắt và xử tù ở Hải Phòng
- tấm ảnh mặt mày hốc hác, mồm miệng vêu vao, tóc tai bờm xờm đúng là
kiểu mặt tù, kiểu mặt của một thứ người ở một xã hội riêng biệt trông vừa
gớm ghiếc, vừa rất dễ nhận - tôi tìm về cái nhà cũ của bà ngoại tôi, gần như
bỏ hoang, mà cả mẹ tôi và tôi đã tưởng khó lòng lại bước chân đến. Chính
ở cái nhà lá dột nát, cửa ngõ trống hơ trống hác, vườn tược gai góc này, tôi
đã phải tính ngay đến việc sinh sống. Nghĩa là tôi phải viết ngay sách để
nuôi thân rồi nghe ngóng tìm kiếm sao để lại có liên lạc với một số anh em
đồng chí và bắt được mới với phong trào.
Viết sách để sinh sống nhưng phần chính còn để lại được gặp gỡ bạn
đọc, gặp gỡ quần chúng. Một lẽ sống của ngòi bút. Chiến tranh thứ hai vừa
bùng nổ thì tôi bị bắt xử tù rồi đưa đi "căng". Khi tôi ở trại giam, một số
truyện ngắn, hồi ký của tôi đăng rải rác trên các báo từ năm 1936 được thu
thập lại in thành sách. Mẹ tôi làm công việc này để lấy tiền mua thuốc men,
quần áo, thức ăn gửi gắm cho tôi. Trên trại giam nhận được hai cuốn
Những ngày thơ ấu và Bảy Hựu trong cái hòm dây thép có nào thuốc vôi bổ
phổi, đường phên, tôm kho mặn và cả giấy bút nữa, tôi đã thao thức nhiều
đêm không sao ngủ được.
