một chương trình làm việc. Đầu tiên in tập truyện Xóm giếng của Tô Hoài,
nhưng tập truyện bị kiểm duyệt bỏ chỉ còn lại có cái tựa là Xóm giếng ngày
xưa. Tiếp đó in một số sách của anh Vũ Ngọc Phan, rồi đến Những ngày
thơ ấu của tôi. Những ngày thơ ấu của tôi tái bản đưa kiểm duyệt tuy phải
chờ đợi khá lâu nhưng cũng được phép. Nhìn bản thảo của mình đỏ ngòm
những dấu kiểm duyệt và những chữ ký của tên nhân viên nghiện hút, bẩn
như đỉa và cũng làm nhà văn nọ, tôi thấy mình như bị xẻo thịt, đóng chàm
vào trán.
Cuốn thứ tư là một tập in chung. Tôi đã đi lấy truyện của Nam Cao,
của Nguyễn Huy Tưởng, của Kim Lân, và cả truyện dịch của Như Phong.
Tên tập là Luống cày, bìa Luống cày do một anh em có cảm tình với Văn
hóa cứu quốc trình bày. Sửa soạn xong tập Luống cày, tôi xuống Hải Phòng
tìm Nguyễn Công Mỹ. Nguyễn Công Mỹ vừa viết xong cuốn tiểu thuyết
khá dài Cái chân gỗ. Chúng tôi đã đọc Cái chân gỗ (sau đồng chí Nguyễn
Công Mỹ đổi là Gió Tây) và xếp ngay vào chương trình in sau Luống cày.
Như thế có thể nói hầu hết những anh em đồng chí trong Văn hóa cứu quốc
và những anh em tốt, có cảm tình với cách mạng là những cây bút chính
của nhà xuất bản Bách Việt, chúng tôi là trụ cột, giữ quyền quyết định, và
chúng tôi không phải chạy vạy vốn liếng, lo toan việc in lộ mặt gì cả.
Công việc đang tiến hành rôm rả như vậy (chúng tôi càng hết sức giữ
gìn ý tứ nhất là về các chuyện tiền nong, sách in trước, in sau), thì chúng tôi
thấy anh trẻ tuổi chủ nhà xuất bản của chúng tôi (có lẽ lần thứ nhất trong
đời làm báo viết văn, chúng tôi thấy một người đứng đắn thật thà như vậy)
cứ ngày một nhạt công nhạt việc. Chúng tôi càng tìm đến anh đôn đốc chạy
vạy công việc, càng thấy có sự khác ý, càng thấy như có nước đá dội vào
gáy. Cuối cùng Tô Hoài cho biết, một hôm Tô Hoài đến nhà anh thấy rõ
ràng anh vừa đi lên gác, vậy mà người nhà lại bảo anh đi vắng.
Cửa hàng của bố mẹ anh đóng cửa hẳn đến nơi rồi. Phần vì đồng, sắt
trong nhà chỉ còn chơ chỏng mấy đống lưỡi cày, lưỡi cuốc, nồi vỡ, chảo rạn
