đến bờ ruộng chỗ thợ gặt làm, Dâng thấy trong người Dâng cứ rậm rật thế
nào ấy. Dâng nói với một bà cho Dâng gặt một lúc. Mấy bà và người con
gái thấy Dâng gặt vừa nhanh, lượm vừa to vừa gọn, cứ veo véo gọi Dâng
nhập bọn. Ngọt đi ra đầm giặt chiếu về cứ mắng mãi Dâng hóng hớt.
Ừ, về quê Dâng lại được đi cấy, đi gặt với người quen kẻ thuộc, cha
con Dâng lại được gần cận họ hàng thôn xóm. Làm ăn chân lấm tay bùn vất
vả còn gấp mười ở ngoài tỉnh mà vẫn chịu đói, chịu rét, nhưng cứ chịu thế
một bề hóa lại yên thân. Đói khổ mà được yên thân ở quê ở quán, có bà con
anh em là được rồi! Nghèo hèn thì làm sao mà hết đói khổ được, hết lo toan
được?... Thân phận những kẻ nghèo hèn thì không còn đi đâu mà gặp may
hay sung sướng đâu!
Nhưng lại dọn nhà, lại gồng gánh, tàu bè đò giang,
lại tốn kém, mà lần này nhỡ lại vấp sự gì khốn khó thì sẽ ra sao?
Cái cảnh ghê khiếp trên chuyến tàu hôm ra Hải Phòng lại sập xuống
tâm trí Dâng. Dâng thấy có cái gì quắp lấy Dâng như quắp con gà, con
chim nhỏ, v.v... Trước đôi mắt bàng hoàng của Dâng, gương mặt, đôi mắt
và những cử chỉ của Thanh lại hiện vụt lên. Hôm ấy, Thanh cũng cái áo
lương chùng, cũng đôi guốc mộc như bây giờ. Tóc Thanh cũng không rẽ
không chải gì cả, húi cao như trẻ con. Đường gân xanh ở thái dương Thanh
cũng nổi lên khiến khi Thanh chau mày nhìn thì thấy Thanh thật là đau khổ.
Nhất là lúc Thanh cầm cuốn sách tự vị đến trước mặt người mại bản khách
thì mặt Thanh tái hẳn đi, đôi mắt xếch và sáng trông không dữ mà lại có vẻ
vừa hiền vừa dại.
Đôi mắt xếch và sáng, và hai đường gân xanh ở thái dương ấy, sau lần
Dâng để ý nhìn trên chuyến tàu cho đến nay, chưa lần nào Dâng dám nhìn
lại và dám nhìn thẳng vào cả! Cả cái đêm mưa rét Dâng đưa đĩa bánh cho
Thanh! Hình như Thanh nhìn Dâng lâu lắm, Dâng biết thế nhưng mà cũng
chỉ ngước mắt nhìn thoáng giây thôi. Và không phải Thanh chỉ nhìn lâu
