Dâng mà tay Thanh còn như đã nắm lấy bàn tay Dâng, cầm tay Dâng cũng
lâu nữa... Không!... Không! Không phải thế đâu! Kìa, Dâng đương nghĩ
chuyện về quê, về sự sinh sống làm ăn cơ mà! Phải rồi! Người ta mà... ở
hiền thì gặp lành. Có chữ có nghĩa bao giờ cũng vẫn hơn. Từ ngày cô Gái
đen xếp chỗ cho cậu ấy bảo học, thế mà anh em cậu ấy lại hóa ra tươm. Bảo
sáu, bảy đứa, đứa nào cũng giỏi, cũng ngoan, không những chỉ học trò mến
cậu giáo mà cả trẻ con trong xóm cũng mến. Thanh tra thuốc đau mắt và
rửa cả mặt cả tay cho trẻ con. Hôm kia Thanh lại gọi cho cái Tý, thằng Cu
một cặp bánh dày kẹo lạc. Cái Ngơ đi chợ còn mua cả thịt, cả chuối, trứng
cho anh. Nhà không phải ăn chịu gạo lứa nữa! Nghe đâu bà giáo lại sắp xin
cho cậu ấy đi dạy cho trường Nhà chung ở trong quê.
"Giá khi nhà ta về quê thì cậu giáo lại bảo học ở trường làng nhỉ?"
Dâng mím mím môi, lắc đầu:
"Thanh đã có chỗ yên trí bảo học ở đây rồi thì về quê làm gì?! Mà đời
nào Thanh lại về cái xó quê như quê nhà mình?!"
Như có một màn sương mù ùa vào tâm trí Dâng. Chao ôi! Nhà quê của
Dâng, sao lại có nơi khó khăn đến như thế. Và sao lại có những người cứ
khốn khổ mãi thế? Đời người mà quanh năm thèm cả từ củ khoai, thèm cả
từ bát cơm tấm, tí muối vừng rang nhạt. Đời người mà quanh năm, ngày
nắng thì như chịu đổ lửa xuống đầu, xuống mặt, ngày rét thì tím chân rụng
tay, quần áo rách rưới không đủ che thân?! Đời người chỉ có mấy gian nhà
để chui rúc và lúc mưa gió tối khuya ngọn đèn vặn nhỏ cũng không có?!
Dâng ngẩn người ra nhìn trước mặt. Ông Dâng lại đều tay quay cối
bột. Tiếng cối rì rì. Mồ hôi từng giọt chảy suốt từ thái dương xuống má,
xuống cổ. Nắng đã chiếu vào chân ghế. Đôi mắt đục lờ của ông nhìn chênh
chếch quay vào vách. Cái lưng to, u lên của ông còng thêm xuống. Hai bắp
đùi ông gày tóp và da nhăn nheo không nhúc nhích gì cả. Tấm áo cụt tay
của ông, Dâng đụp đi đụp lại, giờ lại xoạc một mảng ở bả vai, sã xuống lay
