ngày tám, nhà quê đương kéo nhau đi ăn xin nhan nhản ngoài tỉnh kia kìa...
Anh em cứ đi làm đi...
Rõ ràng bên tai ông Vy, tiếng Quất và một người nữa hét lên:
- Không! Anh em không đi làm! Nhà thầu phải một là đổi ngay các cai
này, hai là tăng lương cho anh em.
Ông chủ phải sang đây ký kết ở bàn giấy nhà máy với anh em...
Cái bãi ông Vy, Quất ngồi với anh em giờ là xưởng mộc, máy cưa
đương chạy rít lên kia, và là lối đi cổng sau mà cam nhông đương sầm sầm
chở xi măng ra bốc lên những toa đen. Cuộc đình công ấy chỉ có bà con anh
em đội đá ở lò nung. Bà con anh em ở lò nung vừa thắng lợi thì đến anh em
bà con làm đất, làm đá. Ở các đống đất đống đá, ở các lối xuống thuyền,
từng đám hai ba chục người cứ ngồi dằng dặc như sắp lên đài vật. Mấy
cuộc đình công nữa đều được, nhưng sau đó thì phải mấy anh em bị bắt.
Mật thám đêm đi xe đến tận nhà bắt. Người nào cũng bị tra tấn rồi bị đưa
sang đề lao rồi xử tù. Chẳng phải đại biểu, chẳng đứng ra ăn nói gì cả mà
cũng vẫn lo như cá nằm chốc thớt. Đêm ngủ mấy con chó nhà hàng xóm
cắn cũng bổ choàng bổ choáng dậy, thấy bước chân lạ ở ngoài ngõ, trống
ngực cũng thon thót.
... Nay thì không phải lo sợ quá như thế nữa! Nhưng dù vẫn có khó
khăn mà đã tham gia đấu tranh thì cứ đấu tranh. Có bị bắt vào mật thám rồi
ra tòa cũng chẳng sợ. Ông cụ Vy lại đơm thuốc hút. Ông cụ nghĩ chốc nữa
đây sẽ không phải như năm trước là con vợ ba chủ thầu đi xe nhà đến mà
chính lão chủ thầu sẽ đi ô tô đến. Và có khi nó đến với cả ô tô mật thám
nữa. Là An Nam nhưng nó chơi toàn với Tây. Nó vừa làm nghị viên thành
phố vừa có cổ phần vào báo Tây, báo ta. Mặc! Chuyến này ông đã được
anh em bà con cử làm đại biểu cùng với ba anh thanh niên và một bà nữa
cũng làm lâu nhất ở đây, thì ông sẽ mặt đối mặt với nó. Cái thằng cu li già
