Không khí khủng bố đã bắt đầu nặng nề. Sở mật thám luôn luôn đi
khám nhà, đi bắt người. Bên Xi măng, Hạ Lý, dưới Trại cau, hàng chục thợ
bị bắt từ sáng sớm. Ở trụ sở Ái hữu nào, bất cứ ai ra vào cũng bị hỏi thẻ, Ái
hữu thợ xẻ, Ái hữu thợ giặt bị gọi hẳn lên Sở mật thám bảo phải giải tán đi.
Mấy chủ nhà có nhà cho trụ sở Ái hữu thuê rục rịch đòi lại nhà. Có nhà ở
tầng trên cố ý làm đứt cả dây thép treo biển trụ sở, và phơi chăn, phơi chiếu
trùm lên. Nhiều lớp Truyền bá quốc ngữ chỉ còn lèo tèo mấy người đi học,
hay có người đi học thì người dạy lại nghỉ. Tầm đêm, mật thám cứ đón
ngay thợ ở cổng ra vào mà hỏi thẻ, rình rình anh em có việc đứng lại đông
đông là xổ đến kéo lên xe ô tô đưa về sở. Đường xóm thợ thuyền đi về
nhiều tối xào xạc vắng ngắt... Nhiều nhà bỏ mua báo. Có nhà, con cháu
đem báo về và đọc to thì giật lấy báo cất đi...
Thanh thấy mẹ xọp hẳn người. Đến bữa Chấn về ăn cơm, mẹ Thanh
càng ít nói. Những tiếng thở dài của mẹ Thanh lúc khuya đã như những
mũi khoan, mũi dùi ngập vào tâm trí Thanh. Thanh cố bình tĩnh; trước mặt
mẹ cũng như trước mặt Chấn, Thanh vẫn vui như không. Các lớp học của
khu Thanh dạy và đôn đốc vẫn đông đủ người đi học. Kỳ báo Tin tức, Dân
chúng và các sách mác xít ở trên Hà Nội xuống vẫn y nguyên số người của
Thanh mua. Vì thế, lúc gần gụi Chấn hay khi ở các lớp về, ở các nhà anh
chị em thợ thuyền hay thanh niên học sinh, chuyện trò đọc báo xong,
Thanh lại thấy thật bình tĩnh và càng thấy hăng, thấy tin ở công việc. Trong
lúc chuyện với mẹ, Thanh chỉ thoáng thoáng lựa nhời trấn tĩnh và phấn
khích tinh thần mẹ, và Thanh tin rằng đây chỉ là một bước tất yếu mẹ
Thanh phải qua giữa lúc phong trào gặp sức phản động tấn công lại.
Thì hôm nay cái điều mà Thanh cố tin không bao giờ xảy ra nó đương
đến. Mẹ Thanh đương ở trước mặt Thanh với tất cả sự đau khổ đã tới cùng
độ chịu đựng mà Thanh đã rất quen trên nét mặt mẹ cũng như trong ý tình
câu nói của mẹ. Và đây rồi, mẹ Thanh đã nói ra, nói hẳn ra với Thanh:
