Không như mọi lần, bắt chợt thấy cảnh rừng núi vắng lặng thăm thẳm
xa xôi với mỗi một mình và cái ý định liều mạng phải trốn tù, thì mẹ La lại
nghe thấy cái thứ tiếng quái ác của một giống gì ma quái kia cười gằn lên,
và mẹ lại nhói cả người vì hoảng hốt, khủng khiếp. Lần này, trong người
mẹ La cũng nhói lên nhưng với một cảm giác khác hẳn, và, có một câu đáp
lại cũng khác hẳn? - "Ừ! Ta định trốn đấy. Chúng mày muốn làm gì ta thì
làm". - Đáp lại xong câu nói ấy, mẹ thấy nóng bừng cả người, nhẹ lâng cả
tâm trí. Và ông cụ Ước, với đôi mắt quăng quắc, với bộ râu tóc lồng lộng
trong một vòng hào quang, và đôi bắp vai như có thể chống đỡ được cả
phong ba bão táp, núi sập thành băng, lại hiện vụt ngay từ trên trời cao
xuống, đứng trấn ở bên người mẹ La.
- Dù có trời long đất lở, dù có chém có giết, ta cũng không chờn đâu!
Bốn mươi tuổi, hai thứ tóc trên đầu rồi, có chết cũng chẳng non yểu gì. Có
chết cũng chỉ là hết cái khổ, cái nhục, cái đau, cái xót thôi! Nhưng nếu trốn
thoát, nếu sống thì sẽ được... Cụ Ước ơi! Con ăn ở thế nào, lòng con thế
nào thì quỷ thần hai vai và cả cụ nữa chứng giám cho. Con không thể chịu
mãi cái mối oan khiên này đâu!...
Mẹ La lầm thầm nói hẳn lên thành tiếng. Bao nhiêu ý nghĩ, bao nhiêu
hình ảnh, bao nhiêu công việc lại dồn dồn lên trong tâm trí mẹ. Mẹ sẽ về
được đến Hải Phòng. Mẹ tìm đón được đủ ba đứa con. Ba đứa con của mẹ
sẽ cũng lại trốn đi đến chân trời góc biển, rừng thẳm núi sâu, hay hang cùng
ngõ hẻm mà mai danh ẩn tích sống thế nào cũng được. Mẹ sẽ vào mỏ Vàng
Danh, mỏ Mông Dương nước độc còn hơn cả cái đất Hà Giang này, lại đội
than, làm đất hay luồn rừng đi củi. Không yên thì mẹ con đưa nhau đi cao
su Đất đỏ, đi Tân thế giới, hay sang cái xứ gì Tây đưa đày những quân của
cụ Đề Thám ấy mà làm ăn. Có chỉ lo mẹ không thoát được mấy cái chặng
Bắc Quang, Bắc Mục, Tuyên Quang, nhất là về đến Hải Phòng lại không
đón được các con. Chứ mà thoát, mà được gặp, được đón đủ các con, ăn ở
với chúng nó, thì chỉ nguyên cái sức chịu thương chịu khó của mẹ, mẹ sẽ
tháo vát nhất định không chịu đói, nhất định không để chúng sau này lại
