một lượt. Mẹ nhìn gốc bàng cổ thụ, có những mấu hình thù như những con
nghê, con sấu ở cổng đình chùa, và có hai mấu phẳng như mặt ghế, đây mẹ
vẫn ngồi ăn trầu uống nước vào những buổi mười giờ sáng, bốn giờ chiều
vãn công việc. Mẹ nhìn hòn đá nhẵn thín, to bằng tấm chiếu trước rặng
duối lối ra suối, thường thường khi mẹ đi giặt qua đây vẫn ao ước các con
mẹ được chơi ở chỗ này những ngày nắng nôi, và chúng nó được ăn những
quả duối chín mòng kia thì phải biết là thích. Mẹ nhìn lại cái gian bếp mẹ
vẫn hấm húi thổi nấu hầu hạ nhà bà đỡ và bà vợ ông phemiêxếp. Ngày hai
mươi chín Tết vừa rồi, cả hai nhà kia đụng lợn. Mẹ La phải gánh hàng chục
gánh nước để kỳ cọ cầu rửa, vậy mà họ chỉ cho mẹ có tí thịt vụn toàn thịt
bụng và những ruột già, bã trầu. Mẹ đem nấu tất cả với su hào, bắp cải,
hành, cà rốt được đến bốn bát ô tô đem về trại. Xì xụp ăn với nhau, nhiều
người cứ khen nức khen nở ngon hơn cả cỗ bát.
Mẹ La nhìn cái vườn rau không những tay mẹ đã vỡ rậm mà mẹ còn
phải đi lấy nứa rào, phải đi gánh sỏi rải lối đi, rồi đi chuốc các con giống
rau tận Sa Pa để trồng. Chiều chiều mẹ lại đi tưới nước đái, bắt sâu, chăm
hơn cả những nhà làm rau dưới Hạ Lũng, Trung Hành của Hải Phòng nhà
mẹ, nên khoảnh vườn ấy ai trông cũng phải thèm, phải khen. Một hôm mẹ
vừa sốt vừa khát. Mẹ đã liều ăn sống hai quả cà chua hồng to bằng cái bát,
tưởng đến sinh ra những chứng gỉ chứng gì, thế mà chiều hôm ấy mẹ tỉnh
hẳn người, trong ruột đương như lửa đốt, mát nhẹ hẳn đi. Và kia... con
đường vào tỉnh, con đường vào đề lao. Nắng đã xế. Bóng núi rợp hẳn mặt
đường. Khí núi đã bốc như hun khói. Một cái cầu xi măng bắc ngang con
suối to chảy vòng sau nhà thương. Qua cầu là sang bãi lau. Bãi lau rậm rạp
sâu lút. Qua bãi lau là ra đường cái; đường Hà Giang, Hà Nội... Bất giác mẹ
La nhìn về phía bên kia bờ suối. Sang khỏi con suối to sau nhà thương là
vào rừng, có đường mòn qua núi vào các bản trong. Qua ba bản trong thì
đến rừng Ô rô, rừng Báo và núi Tai Mèo. Vượt được núi Tai Mèo là có lối
tắt về Bắc Quang, về Tuyên Quang, về xuôi.
