kìn kìn xuất đi. Còn nhập vào nhiều nhất, nhiều lạ lùng, là ô tô. Toàn một
thứ ô tô nhà binh sơn xám xám, to hơn những con voi. Và những thứ không
hiểu là hàng gì, đóng hòm đai sắt đủ các kiểu, cũng to cũng nặng quá khổ,
cứ tuốn ở dưới tàu lên. Nếu hòm nào xe cam nhông không chở được thì đã
có các toa bàn, một toa không xuể thì ghép hai toa lại. Không biết bao
nhiêu thứ hàng lạ khác nữa còn xếp đầy ở các cầu, xếp ra cả các bãi sau
ngoài bãi nhà Máy tơ và ao than Lạc Viên. Chưa bao giờ mẹ La thấy hàng
nhiều thứ lạ, người cũng nhiều người lạ như thế ở cái bến Sáu Kho thân
thuộc của mẹ.
Trước kia các tài xế, étxốpphơ, phu bắc tê, làm xe ba gác đông đến thế
chứ hơn thế nữa mẹ La cũng vẫn quen, vẫn không ngạc nhiên mấy. Bây giờ
nhiều người không ra ông chủ, không ra đốc công, không ra bao thầu, cũng
không ra cai ký. Họ ăn mặc như sắp đi nhảy đầm, xem chiếu bóng ở phố
Tây hay đi ăn tiệc. Họ nói với nhau bằng cả tiếng Tàu, tiếng Ănglê; chuyện
toàn những thứ chuyện tiền nghìn bạc vạn, chuyện ăn chuyện chơi ở những
nơi rất lạ, và những công việc gì gì cứ như bàn bạc bằng tiếng lóng. Có cả
những đàn bà con gái như là bà chủ, như gái nhảy người Thượng Hải, Hồng
Kông, áo chẽn hở nách, hở đùi, hở bắp tay, vàng ngọc kim cương đầy
người, cũng ra vào các kho các bãi, cũng lên xuống các tàu to, cũng ngồi ở
các xe nhà binh, cũng cặp kè với những bọn người không ra chủ, đốc công,
bao thầu, cai ký nọ, và có vẻ được bọn nọ vì nể, nịnh nọt, chiều chuộng
lắm. Còn những cô những mẹ làm ở các kho, cũng nhiều người khác hẳn
trước. Họ đã mặc toàn vải phin, cơrếp và xátxi mà làm lụng khuân vác, đẩy
goòng, lại còn lủng lẳng đeo dây quả tim ở cổ, lập lắc ở tay. Hoa tai, nhẫn
vàng, có người đeo nặng trễ cả tai, cùng cục ở cả mấy ngón tay.
Mẹ La luôn luôn phải dạt vào các đống hàng ở bên đường để tránh
những cam nhông qua lại. Mẹ không kịp và cũng không dám dụi mắt nữa.
Mẹ ho sặc hết cơn này đến cơn khác vì bụi, vì khói, vì mùi ét xăng. Đèn
điện đã bật. Đây cũng thắp đèn phòng thủ như các đường các phố Hà Nội,
Gia Lâm, nhưng trên sông và ở các kho các bãi vẫn sáng rực từng vùng.
