khách mới sẽ nhỡ buổi đi thăm Chấn, bà cụ Xim phải sắp xếp các thứ cho
Xim, giục ý Xim, rồi đi gọi xe cho Xim.
Chấn cũng ở trong làng nhưng đằng phía đầu tỉnh gần một ga xe lửa.
Khi bà cụ Xim mặc cả tiền xe cũng như khi xe chạy, Xim đều xem xét
người kéo xe có gì đáng nghi ngại và có ai theo dõi không. Người kéo xe
đã đứng tuổi, cao lớn nhưng gầy khẳng, mặc quần dài, áo cánh cụt tay.
Quần áo bác ta vá không biết bao nhiêu mụn mà vẫn rách. Cái mê nón che
đúng được chỏm đầu. Ba mẹ con bà cháu nhà Xim ngồi một xe với nào
thúng nào nón nào bọc vẫn thấy rộng. Tuy vậy bác kéo xe chạy vẫn cứ thở
dốc lên. Xim lại ân hận. Chọn được người có vẻ thật thà thì như là ốm hen
thế này. Chả nhẽ lại đi xe khác. Thôi để khi về, Xim sẽ giả thêm tiền cho
bác ta.
Xe qua đường nhà Máy sợi, nhà Dây thép, Tòa xứ, trường học, chợ,
bến ô tô và các phố các xóm ngoại ô. Những tiếng máy của khu Máy sợi
cũng vang cũng âm ra mãi xa. Tuy vậy thành phố này vẫn thưa vắng, khác
hẳn với Hải Phòng của Xim. Đường sá, vườn hoa, dinh thự, nhà cửa, cửa
hàng cửa hiệu và người buôn bán, Xim càng để ý càng thấy có vẻ vào
khuôn vào phép, giữ gìn, kín đáo, rất mực thuần thục. Trong cái tình thế gọi
là chiến tranh đã mở rộng, Hải Phòng càng ra mặt thịnh vượng đông vui, ăn
tiêu mải miết bốc giời bao nhiêu, thì ở thành phố này lại càng giữ cái vẻ
thái bình, giàu có, yên lặng như là bất di bất dịch. Nào là những phố buôn
bán vào nền vào nếp từ bao nhiêu đời nay có những tấm biển tên cửa hiệu
mà nhà chủ quý báu và tự hào như là bài vị cha ông, như là sắc phong của
nhà vua vậy... Những khu nhà thờ chính mà nhiều kẻ khác đạo hay không
phải là con dòng cháu giống có muốn bỏ tiền nghìn hay len lách thế nào
cũng không vào lọt được. Những trường học nổi tiếng từ thầy giáo đến học
trò là nghiệt ngã, học gạo, đỗ cao, đỗ nhiều, còn học ở đây phải là những
con ông cháu cha và nhà có của cậy cục mới được cắp sách đến. Những bàn
giấy, những sở, những tòa nơi đây ai được vào làm việc thì không những
