Nhưng sau đó, Chấn lại bị dẫn về chỗ cũ, sầm một cái cửa sắt đóng lại,
Chấn nằm dụi xuống bệ xi măng lạnh toát, hay ngập vào cái bóng mờ ngột
ngạt của hầm giam. Giờ đây, cái cảm giác choáng váng chụp xuống người
Chấn lại còn mạnh, còn sâu hơn nhiều.
Suốt hơn hai tiếng đồng hồ vừa qua, trong khi Chấn ngồi chuyện với
Xim, thì có một Chấn thứ hai lại trở về đất Hải Phòng, sống lại từng ngày
từng tháng với tất cả những cảnh vật và những con người thấm thía nhất
đối với Chấn. Trước khi bị bắt và đi đày, thời gian dài nhất Chấn đã ở Hải
Phòng hoạt động. Rồi từ Côn Lôn về, Chấn không phải điều động công tác
ở Nam Định vừa là quê hương của Chấn, vừa là nơi Chấn đã bị bắt, mà lại
về Hải Phòng với tư cách là phóng viên và người làm đại lý phát hành của
một tờ báo. Chấn ra đi, cầm trong tay tấm thẻ nhà báo và vẻn vẹn chín đồng
bạc của xứ ủy giao cho: món tiền đúng để ăn một tháng cơm ba đồng, trả
tiền thuê nhà mở trụ sở ba đồng, còn ba đồng thì sắm sửa tất cả những gì là
đồ đạc và trang hoàng cho tòa báo!
Chao ôi! Cái gác nhà báo đường Cát Dài cơ quan
của Chấn.
Cái gác chỉ đủ kê một giường tây cà khổ, một bàn giấy và bộ ghế
xalông đánh vécni nhếnh nhoáng, mọt ăn gẫy gần mất mấy chân và dựa
ghế. Ai muốn lên gác phải đi nhờ ngõ nhà dưới, qua một cái sân nước lúc
nào cũng vũng như ao của hai gia đình mở hàng thợ giặt, thợ cạo mà
nguyên người nhà, người làm, ăn ở đã hơn chục người, lại còn thêm mấy
người họ trong quê ra đi làm thợ mộc, thợ xẻ. Cái gác đã làm cả con đường
toàn những nhà công chức và tiểu chủ, tiểu thương thuê ở kia phát hoảng
lên. Vì thấy một tấm biển gỗ sơn đỏ vừa to như biển của nhà băng Đông
Dương, lại đề những chữ dữ tợn lạ lùng: Thời thế - Thời báo, với hình một
anh thợ đội mũ cát két giơ một nắm đấm lên ngang thái dương đón chào
mọi người lao động và bị áp bức cùng mình chiến đấu!... Không những chỉ
có thế, cái gác còn làm nhiều nhà hàng phố giật mình thon hót, vì thấy đủ
