cùng trắng một cách vô cùng dữ dội, đốt cho chảy tan cho hóa khô đi
những bùn đất đá nhào ngấu đổ vào đây trở thành cờlanhke để nghiền làm
xi măng. Nếu như trong cái biển lửa hơn nghìn độ nóng có các thứ sóng
bão gầm rít cuồn cuộn gọi là lòng quả gang, Sấm đã bao nhiêu năm, bao
nhiêu phút giờ im lặng đứng nhìn và thấy hiện ra rất rõ tất cả sự đau khổ
của đời Sấm;... nếu như trước cái luồng lửa nung đốt ấy Sấm đã đứng nhìn
và suy nghĩ về cuộc đời một thằng chồng làm phụ lò và một con vợ làm
than, làm gạch, hai thân nô lệ sẽ kéo dài đời sống đói rách cho đến chết,
nhưng một khi đã được giác ngộ thì vợ chồng bảo nhau quyết tâm theo
Đảng, theo giai cấp đấu tranh cho cách mạng đến cùng, chỉ có thế mới tìm
ra được con đường sống ấm no, hạnh phúc, rực rỡ tương lai, - nếu như gần
hai mươi năm nay Sấm đã đứng nhìn vào trong cái lò lửa ấy không biết bao
nhiêu lần mà lặng lẽ tưởng tượng suy nghĩ, thì giờ đây Sấm cũng sẽ đứng
nhìn như thế để quyết định về tất cả dĩ vãng, hiện tại và tương lai của đời
Sấm.
Phải! Sấm chỉ đứng mà nhìn vợ nhìn con và sẽ không cất lên một tiếng
nào cả. Bao nhiêu năm, bao nhiêu chuyện đã nói với nhau rồi! Nói với nhau
bằng những ngày hai sương một nắng, dầu dãi lầm than. Nói với nhau bằng
những cảnh bữa no bữa đói. Nói với nhau bằng những con sống, con chết.
Nói với nhau bằng mười tám, mười chín, hai mươi năm ăn ở với nhau. Còn
như dặn dò nhau thì ngay từ lúc biết nhau làm việc gì, và cầm trước trong
tay các sự tù tội chết chóc là đã dặn dò nhau rồi. Vả lại bây giờ đã sa vào
trong tay chúng nó thì còn điều đáng dặn, cần dặn hơn là phải giữ cho tổ
chức, cho cách mạng, cho phong trào được toàn vẹn hơn cả giữ cho tính
mệnh mình. Vì mình có thể chết được chứ Đảng thì cứ phải sống, cách
mạng cứ phải sống. Chính đó mới là mình sống, những đứa con ở nhà kia,
đứa con đương ngáy đây và cả đứa con còn trong thai nọ sẽ sống. Cuộc đời
của vợ chồng con cái không những không tắt mà rồi đây mãi mãi tươi sáng,
đáng sống vô cùng. Như vậy giờ đây, ngay trước mắt đây, vợ chồng Sấm
phải bảo vệ Tô đến cùng, phải bằng mọi cách giữ cho Tô sống. Tô yếu, sút
quá rồi! Tô kém Sấm hàng mười tuổi mà đã hết tù lại đày, hết hầm giam
